ورق دریایی یکی از مقاوم‌ترین محصولات فولادی است که امروزه کاربرد زیادی در صنایع دریایی و خطوط لوله انتقال نفت، گاز و آب دارد. برای تولید ورق فولادی دریایی، از روش نورد گرم استفاده میشود که معمولا به صورت شیت و رول تولید و روانه بازار مصرف می‌گردد. ورقهای دریایی در انواع مختلف مانند ورق GL-A، ورق A۳۶ و ورق LR-A تولید میشود که نوع A36، بیشترین کاربرد را در صنایع داخل کشور به خود اختصاص می‌دهد. در این مقاله قصد داریم درباره ورق دریایی، کاربردها، ویژگی‌ها و قیمت آن صحبت کنیم. برای خواندن ادامه مقاله، مجله کارآهن را دنبال کنید.
ورق دریایی چیست؟
ورق دریایی به ورقهای فولادی مورد استفاده در ساخت کشتی‌ها، سازه‌های دریایی و خطوط لوله نفت و گاز اشاره دارد. این نوع ورق‌ها به طور خاص برای مقاومت در برابر شرایط سخت دریا از جمله خوردگی آب شور، دماهای شدید و فشار بالا طراحی شده‌اند.
به طور معمول، ورق فولادی دریایی دارای استحکام کششی بالا و جوش‌پذیری مطلوبی هستند و معمولا از فولاد کم کربن با آلیاژهایی مانند کروم و نیکل برای بهبود مقاومت در برابر خوردگی و چقرمگی تحت فرایند نورد گرم و سرد ساخته می‌شوند.
تاریخچه ورق دریایی
ورق دریایی چیست و چه تاریخچه‌ای دارد؟ در اوایل قرن نوزدهم بود که نام ورق دریایی بر سر زبان‌ها افتاد؛ دقیقا زمانی که فناوری نوین فولادسازی برای اولین بار برای کاربردهای صنعتی توسعه یافت. در اواسط دهه ۱۸۰۰، تقاضا برای فولاد برای ساخت کشتی به طرز چشمگیری رشد پیدا کرد و منجر به توسعه آلیاژهای فولادی جدیدی شد که می‌توانست در شرایط سخت دریا مقاومت کند.
در طول جنگ جهانی اول و دوم، با رسیدن جنگ‌های دریایی به سطح بی‌سابقه خود و نیاز به کشتی، تقاضا برای ورقهای فولادی دریایی بیشتر شد. پس از جنگ، استفاده از فولاد در کشتیسازی به رشد خود ادامه داد؛ زیرا کشتی‌های بزرگتر برای رفع نیازهای اقتصاد جهانی در حال رشد، ساخته شدند.
امروزه ورق فولادی دریایی با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته از جمله نورد گرم و گاهی سرد، کوئنچ و تمپر و سایر فرآیندهای تخصصی ساخته می‌شوند. این نوع ورقهای فولادی اجزای ضروری در ساخت کشتی‌های مدرن، سکوهای دریایی و … هستند که استحکام و دوام لازم را برای مقاومت در برابر شرایط نامساعد و پر تنش دریا فراهم می‌کنند.
نحوه تولید ورق دریایی
فرآیند تولید ورق دریایی شامل چندین مرحله است تا اطمینان حاصل شود که محصول نهایی الزامات کیفی و عملکرد لازم برای کاربردهای دریایی را دارد. در ادامه به مهمترین فرآیندهای تولید ورق فولادی دریایی اشاره می‌کنیم:
انتخاب مواد اولیه: اولین مرحله در تولید ورق دریایی، انتخاب مواد اولیه است. به طور معمول، فولاد کم کربن با آلیاژهای اضافه شده مانند نیکل، کروم و مولیبدن برای تولید فولاد درجه یک ورق دریایی استفاده میشود.
ذوب و ریخته‌گری: مواد اولیه را در کوره قوس الکتریکی (EAF) ذوب کرده و سپس در قالب‌ها می‌ریزند تا شمش یا بیلت ساخته شود. سپس شمش فولادی، اکسید زدایی شده و میزان منگنز در آن یکسان‌سازی می‌گردد.
نورد گرم: سپس شمش‌ها یا بیلت‌ها را به واحد نورد گرم منتقل می‌کنند تا به وسیله غلطک‌ها، ضخامت آن کاهش پیدا کند. در ضمن فرایند نورد گرم علاوه بر کاهش ضخامت و تبدیل ماده خام ریخته‌گری شده به صورت ورقهای مسطح یا شیت، خواص مکانیکی فولاد مورد استفاده در تولید ورق دریایی را نیز تضمین می‌کند.
عملیات حرارتی: ورق‌ها برای بهبود خواص مکانیکی مانند استحکام و چقرمگی، تحت عملیات حرارتی قرار می‌گیرند.
انواع ورق دریایی
۳ نوع ورق دریایی وجود دارد که شامل ورق GL-A، ورق A۳۶ و ورق LR-A است. در ادامه به توضیح هر کدام می‌پردازیم.
۱- فولاد دریایی گرید a (ورق GL-A)
ورق فولادی GL-A نوعی فولاد باکیفیت است که در کشتیسازی و زیردریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع ورق فولادی بر اساس استانداردهای تعیین شده توسط Germanischer Lloyd (انجمن طبقه‌بندی پیشرو در صنعت دریایی)، تولید میشود.
ورق GL-A دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را برای استفاده در محیط‌های سخت دریایی مناسب می‌کند. این محصول دارای استحکام کششی (۴۰۰ الی ۵۲۰ مگاپاسکال)، استحکام تسلیم (۲۳۵ مگاپاسکال) و چقرمگی مطلوبی هستند؛ به این معنی که می‌توانند در برابر ضربه و تغییر شکل تحت بارهای سنگین مقاومت کنند.
این نوع محصول فولادی به عنوان یک ورق دریایی، دارای جوش‌پذیری خوب و مقاومت بالا در برابر خوردگی هستند که آن‌ها را برای استفاده در سازه‌های دریایی ایده‌آل می‌کند.
فرآیند تولید ورقهای فولادی GL-A شامل شامل انتخاب مواد اولیه، ذوب، نورد گرم، عملیات حرارتی، تکمیل و کنترل کیفیت است که اغلب توسط کشورهای روسیه، ژاپن و اوکراین تولید و روانه بازار جهانی میشود.
۲- ورق دریایی A36
ورق فولادی A36 یک فولاد سازه‌ای کربنی است که پرکاربردترین نوع ورق دریایی را به خود اختصاص می‌دهد. استاندارد ASTM A36 درباره الزامات و مشخصات این نوع فولاد است که علاوه بر ورق در مقاطع مختلف از جمله میله، پیچ و .. به منظور کاربردهای سازه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این ماده عمدتا حاوی آهن با حداکثر کربن ۰.۲۶ درصد، منگنز، فسفر، گوگرد و سیلیسیم است که دوام و چکش‌خواری بالایی دارد؛ به همین دلیل برای کاربردهای مختلف از جمله مخازن و سازه‌های دریایی، ایده‌آل است.
یکی از خواص مهم این نوع ورق، استحکام چقرمگی است. همچنین عنصر منگنز نقش اساسی در خصوص این ورق ایفا می‌کند. در ضمن استحکام نهایی این ورق بین ۴۰۰ تا ۵۵۰ مگاپاسکال است.
بیشتر بخوانید: ورق A516 چیست؟ انواع گریدها + قیمت
۳. ورق LR-A
ورق فولادی LR-A، یک نوع گرید فولادی با کیفیت است که خواص مشابهی مانند ورق فولادی GL-A دارد. این نوع ورق، دارای کربن کم با چقرمگی خوب و استحکام کششی بالا است که معمولا برای ساخت کشتی‌ها و سازه‌های دریایی استفاده میشود. حرف A در این نوع ورق دریایی نشان می‌دهد که فولاد برای ساخت کشتی تایید شده و برای استفاده در ساخت بدنه و سایر اجزای ساختاری مناسب است.
اگرچه ورق LR-A ممکن است تحت نورد سرد نیز تولید شود اما معمولا به صورت نورد گرم به مرحله تولید می‌رسد. استحکام تسلیم این نوع ورق ۲۳۵ مگاپاسکال و مقاومت کششی آن بین ۴۰۰ تا ۵۲۰ مگاپاسکال است که البته بستگی به ضخامت ورق دارد. همچنین حاوی مقادیر کمی از عناصر شیمیایی دیگر مانند منگنز، فسفر، گوگرد و سیلیسیم است.
ورق LR-A در برابر خوردگی آب شور دریا و سایر محیط‌های پر تنش دریایی بسیار مقاوم است. لازم به توضیح است که این نوع ورق فولادی به سه دسته LR AH۳۲ ،LR AH۳۶ و LR AH۴۰ تقسیم‌بندی میشود که در اکتشافات و تولید نفت و گاز دریایی نیز کاربرد دارد.
ویژگی‌های ورق دریایی
ورق دریایی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ برخی از ویژگی‌های کلیدی ورق دریایی عبارتند از:
استحکام بالا: فولاد مورد استفاده در ورق دریایی به گونه‌ای طراحی شده است که استحکام کششی و تسلیم بالایی داشته باشد تا بتواند بارها و تنش‌های قابل توجهی را که در محیط‌های دریایی به آن وارد میشود، تحمل کند.
مقاوم در برابر خوردگی: فولاد دریایی در برابر خوردگی ناشی از قرار گرفتن در معرض آب شور و سایر عناصر خورنده بسیار مقاوم است.
چقرمگی: ورق دریایی برای مقاومت در برابر ضربه و سایر اشکال پرتنش مکانیکی که می‌تواند در حین کار رخ دهد، طراحی شده است.
جوش‌پذیری: این نوع ورق به راحتی جوش داده شده و ساخته میشود تا بتواند در کاربردهای مختلف دریایی مورد استفاده قرار گیرد.
شکل‌پذیری: ورق دریایی دارای شکل‌پذیری خوبی است؛ به این معنی که میتوان آن را بدون احتمال ترک و شکستگی، شکل داد.
چقرمگی بالا: این نوع ورق فولادی دارای چقرمگی خوبی در دمای پایین است؛ در واقع ورق دریایی می‌تواند در برابر دماهای پایین بدون از دست دادن استحکام یا شکل‌پذیری، مقاومت کند.
مزایا و معایب استفاده از ورق دریایی
ورق دریایی چیست و چه مزایای و معایبی دارد؟مهمترین مزایای و معایب استفاده از ورق دریایی عبارتند از:
کاربرد ورق دریایی
ورق دریایی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ ورق دریایی به دلیل عملکرد مناسب در محیط دریا، کاربردهای گسترده‌ای در زمینه ساخت کشتی‌ها، سازه‌ها و تجهیزات دریایی دارد. در ادامه به برخی از کاربردهای رایج ورقهای فولادی دریایی اشاره می‌کنیم:
کشتیسازی: ورقهای فولادی دریایی به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر خوردگی، برای ساخت انواع کشتی مانند کشتی‌های نفتکش و باری استفاده میشود.
سازه‌های دریایی: ورق دریایی به دلیل مقاومت در برابر محیط‌های خورنده آب شور، برای ساخت سازه‌های دریایی مانند سکوهای نفتی، فانوسهای دریایی و توربینهای بادی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تجهیزات دریایی: این نوع ورقهای دریایی به دلیل استحکام، چقرمگی و جوش‌پذیری بالا، در ساخت تجهیزات دریایی مانند جرثقیل و قایق کاربرد دارند.
زیر دریایی: ورق فولادی مورد استفاده در محیط دریا به دلیل استحکام، چقرمگی و مقاومت بالا در برابر خوردگی، برای ساخت انواع زیردریایی استفاده میشود.
زیرساخت بنادر: ورق فولادی دریایی به دلیل مقاومت در برابر نیروی امواج، جزر و مد و …، در زیرساخت‌های بنادر مانند اسکلهها کاربرد دارد.
لوله‌های نفت و گاز: این نوع ورق برای تولید لوله انتقال نفت، گاز و آب به همراه پمپ‌های حفاری نفت در دریا، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استانداردهای ورق دریایی
برخی از مهمترین استانداردهای رایج تولید ورق دریایی عبارتند از:
- ASTM
- IMO (سازمان بین المللی دریانوردی)
- ASME
- AISI
- LRS
- DNV
ابعاد ورق دریایی
ورق دریایی چیست و در چه ابعادی تولید میشود؟ ابعاد ورقهای فولادی دریایی بستگی به کاربرد و سیاست‌های تولیدکننده دارد. در ادامه به برخی از ابعاد رایج ورق دریایی اشاره می‌کنیم:
۱- ضخامت
ورقهای فولادی دریایی معمولا در ضخامت‌های ۲ تا ۱۰۰ میلیمتر هستند. با این حال، ورقهای ضخیم تر را میتوان برای برآورده کردن نیازهای خاص تولید کرد.
۲- عرض
عرض ورق دریایی می‌تواند از ۱۲۵۰ تا ۳۵۰۰ میلیمتر باشد.
۳- طول
طول این نوع ورق فولادی بین ۳۰۰۰ تا ۱۸۰۰۰ میلیمتر است. با این حال، ورقهای دریایی با طول بیشتر را میتوان برای نیازهای خاص تولید کرد.
وزن ورق دریایی
وزن ورق دریایی بستگی به ضخامت، عرض و طول آن دارد. یک ورق با ضخامت ۱۰ میلیمتر، عرض ۲۰۰۰ میلیمتر و طول ۸۰۰۰ میلیمتر، می‌تواند ۱۶۰۰ کیلوگرم وزن داشته باشد.
نحوه محاسبه وزن ورق دریایی
برای محاسبه وزن ورق دریایی، باید ابعاد (ضخامت، عرض و طول) و چگالی فولاد را بدانید. فرمول محاسبه وزن ورق فولادی دریایی به شرح زیر است:
وزن (کیلوگرم) = ضخامت (mm) × عرض (mm) × طول (mm) × چگالی فولاد (۷.۸) ÷ ۱۰۰۰
مشخصات مکانیکی ورق دریایی
ورق دریایی چیست و مشخصات مکانیکی آن کدام است؟ خواص مکانیکی ورق دریایی، تاثیر زیادی بر عملکرد و دوام این محصول به ویژه در محیط‌های پرتنش دریایی دارد. برخی از خواص مکانیکی ورق فولادی دریایی عبارتند از:
۱- استحکام کششی
استحکام کششی ورق دریایی به معنای حداکثر تنشی است که فولاد می‌تواند قبل از شکست تحمل کند. در ضمن استحکام کششی بر حسب پوند بر اینچ مربع (psi) اندازه‌گیری میشود. ورقهای دریایی معمولا دارای استحکام کششی ۵۷۰۰۰ تا ۸۰۰۰۰ psi هستند.
۲- قدرت تسلیم
استحکام تسلیم، مقدار تنش مورد نیاز برای ایجاد تغییر شکل دائمی فولاد است که بر حسب psi اندازه‌گیری میشود. ورقهای دریایی معمولا دارای مقاومت تسلیم ۳۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ psi هستند.
۳- ازدیاد طول
ازدیاد طول، توانایی ورق دریایی برای کشش و تغییر شکل قبل از شکست است. به طور معمول، ورقهای فولادی دریایی دارای ازدیاد طول ۱۸ تا ۳۵ درصد هستند.
۴- سختی
سختی ورق دریایی، به معنای مقاومت این محصول در برابر فرورفتگی، خراشیدگی و سایش است. ورقهای فولادی دریایی معمولا برای سختی با استفاده از تست سختی برینل با مقادیر بین ۱۲۰ تا ۲۴۰ HB درجه‌بندی می‌شوند.
۵- چقرمگی
ورق دریایی باید چقرمگی بالایی را برای مقاومت در برابر ضربه ها و نیروهای موجود در محیط‌های دریایی از خود نشان دهد.
مشخصات شیمیایی ورق دریایی
برخی از عناصر شیمیایی رایج در ورق دریایی عبارتند از:
کربن: ورق دریایی معمولا دارای محتوای کربن کم تا متوسط هستند که توانایی آن‌ها را برای مقاومت در برابر خوردگی و حفظ استحکام خود در آب دریا، افزایش می‌دهد.
منگنز: آلیاژ منگنز برای بهبود استحکام و شکل‌پذیری به ورقهای فولادی دریایی اضافه میشود. لازم به توضیح است که هر چقدر مقدار منگنز بیشتر باشد، چقرمگی بهبود و مقاومت ورق در برابر خوردگی افزایش پیدا خواهد کرد.
سیلیسیم: برای تضمین استحکام، توانایی در تغییر و بازیابی از تغییر شکل به همراه مقاومت ورق دریایی در برابر خوردگی، سیلیسیم اضافه میشود.
فسفر: جز عناصر مضر است که از یک حدی بالاتر، می‌تواند باعث افت شدید خواص شود.
گوگرد: جز عناصر مضر است که از یک حدی بالاتر، می‌تواند باعث افت شدید خواص شود.
کروم: برای افزایش مقاومت ورق دریایی در برابر خوردگی، از کروم استفاده میشود. اگر مقدار کروم موجود در ورق دریایی بیشتر باشد، می‌تواند استحکام و سختی فولاد را بهبود بخشد.
نیکل: نیکل باعث افزایش مقاومت فولاد در برابر خوردگی به ویژه در آب دریا میشود.
مس: برای افزایش مقاومت فولاد در برابر خوردگی به ویژه در محیط‌های آب شور، از آلیاژ مس استفاده میشود.
جدول درصد عناصر شیمیایی ورق دریایی به شرح زیر است:
کارخانه‌های تولیدکننده ورق دریایی
چندین تولیدکننده برجسته ورق دریایی در سراسر جهان وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- پوسکو کره جنوبی
- دوفرکو بلژیک
- آرسلور میتال (چند ملیتی مستقر در لوکزامبورگ)
- نیپون استیل ژاپن
- ایلیچ اوکراین
- تیسن کروپ آلمان
- جی اف ئی ژاپن
- دانکوک کره جنوبی
- اورال استیل روسیه
- هیوندای کره جنوبی
- فولاد مبارکه اصفهان
- فولاد اکسین خوزستان
ورق دریایی اوکراین
قبل از تهاجم روسیه در فوریه ۲۰۲۲، اوکراین ۱۰ کارخانه فولادی با ظرفیت مجموع ۲۵.۳ میلیون تن را اداره میکرد که در حال حاضر تنها شش کارخانه باقیمانده آن می‌توانند حدود ۱۷ میلیون تن فولاد تولید کنند. بخش مهمی از تولید محصولات فولادی اوکراین به ورق دریایی اختصاص دارد که ایران نیز به صورت سالانه، بخشی از آن را وارد کشور می‌کند.
ورق دریایی فولاد مبارکه
فولاد مبارکه اصفهان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان ورق دریایی (A۳۶) در ایران است که معمولا این محصول را در ضخامت‌های بین ۲ تا ۱۵ میلیمتر و سایر ۶۰۰۰×۱۵۰۰، ۲۵۰۰×۱۲۵۰ و ۱۵۰۰ میلیمتر به شکل شیت تولید می‌کند.
برای اطلاع از قیمت ورق دریایی (A۳۶) فولاد مبارکه اصفهان، به وب سایت کارآهن مراجعه کنید. همچنین اگر قصد خرید ورق دریایی را دارید، با کارشناسان ما به صورت رایگان مشورت کنید.
قیمت ورق دریایی
قیمت ورق دریایی بستگی به عوامل مختلفی مانند عیار فولاد، ضخامت، اندازه و شرایط بازار دارد. به طور کلی، فولاد درجه یک مورد استفاده در ورق فولادی دریایی در مقایسه با فولاد معمولی، به دلیل کیفیت بالاتر و مقاومت در برابر خوردگی، گران‌تر است.
علاوه بر این، هزینه فرآوری، ساخت، حمل و نقل و سایر هزینه‌های مرتبط نیز ممکن است بر قیمت نهایی ورق فولادی دریایی تاثیر بگذارد. توصیه میشود قبل از تصمیم‌گیری برای خرید، با کارشناسان کارآهن مشورت کنید. برای ارتباط با کارشناسان کارآهن، با شماره تلفن ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید.
قیمت ورق دریایی اکسین
شرکت فولاد اکسین خوزستان یکی دیگر از تولیدکنندگان ورق دریایی A۳۶ است که محصول مورد نظر را در ابعاد مختلف تولید می‌کند. مهمترین و محبوب‌ترین ورق دریایی اکسین شامل ورق A۳۶ به ضخامت ۸، ۱۰، ۲۰ و ۲۵ میلیمتر در عرض ۶۰۰۰×۲۰۰۰ است.
قیمت ورق دریایی a۳۶
مهمترین تولیدکنندگان ورق دریایی در جهان شامل آمریکا، روسیه، اوکراین و کره جنوبی است. همچنین ایران نیز یکی از تولیدکنندگان مطرح ورق دریایی A۳۶ در خاورمیانه است. برای اطلاع از قیمت ورق A۳۶ شرکت‌های داخلی و خارجی، به وب سایت کارآهن مراجعه کنید.همین حالا با شماره تلفن ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید.
کلام آخر
در این مقاله به موضوع ورق دریایی و ویژگی‌های آن پرداختیم. ورق دریایی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ ورقهای دریایی یکی از محصولات فولادی است که امروزه برای سازه‌ها، تجهیزات دریایی و خطوط انتقال نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرد. کارآهن مرجع تخصصی ارائه قیمت و فروش انواع مقاطع به ویژه ورقهای فولادی در ایران است.
سوالات متداول
ورق دریایی چیست؟
ورق دریایی یک محصول با کیفیت فولادی است که تحت فرایند نورد گرم و در مواردی نورد سرد ساخته میشود. مهمترین استاندارد به کار رفته برای تولید ورق فولادی دریایی، استاندارد ASTM است.
انواع ورق دریایی کدامند؟
ورق GL-A، ورق A۳۶ و ورق LR-A به عنوان انواع ورق دریایی شناخته می‌شوند.
مهمترین کاربرد ورق دریایی چیست؟
از جمله مهمترین کاربردهای ورق دریایی میتوان به کشتیسازی، سکوهای نفتی، فانوسهای دریایی، توربینهای بادی، خطوط لوله نفت، گاز و آب، زیر دریایی، اسکلهها و … اشاره کرد.