مهمترین گریدهای ورق روغنی کدام هستند؟ ورق روغنی یکی از پرکاربردترین محصولات فولادی است که به روش نورد سرد تولید میشود و به دلیل سطح صاف، دقت ابعادی بالا و کیفیت ظاهری مطلوب، جایگاه ویژهای در صنایع مختلف دارد. این نوع ورق در مواردی استفاده میشود که ظاهر نهایی قطعه، دقت در شکلدهی و استحکام مکانیکی اهمیت بالایی دارد؛ از صنایع خودروسازی و لوازم خانگی گرفته تا ساختمانسازی و قطعهسازی صنعتی.
شناخت گریدهای مختلف ورق روغنی، به خریداران و صنعتگران کمک میکند تا متناسب با نوع کاربرد، بهترین گزینه را انتخاب کنند. هر گرید، ویژگیهای مکانیکی، میزان شکلپذیری و استحکام متفاوتی دارد و همین تفاوتها به صورت مستقیم بر قیمت ورق روغنی و حوزه مصرف آن اثر میگذارد. در ادامه، مهمترین گریدهای پرمصرف ورق روغنی شامل ST12، ST13، ST14 و ST16 را به صورت جامع بررسی میکنیم.
برای اطلاع از قیمت روز آهن میتوانید به سایت کارآهن مراجعه کنید یا با کارشناسان مجموعه به شماره ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید.
زمان خواندن: ۸ دقیقه
معرفی گریدهای ورق روغنی
ورق روغنی یکی از محصولات پرکاربرد فولادی است که از طریق فرآیند نورد سرد تولید میشود و به دلیل کیفیت سطح بالا، دقت ابعادی مناسب و خواص مکانیکی کنترلشده، جایگاه ویژهای در صنایع مختلف پیدا کرده است. این نوع ورق در مقایسه با ورقهای نورد گرم، سطحی صافتر و یکنواختتر دارد و برای کاربردهایی که ظاهر، شکلپذیری و استحکام اهمیت بالایی دارند، انتخابی ایدهآل محسوب میشود. به همین دلیل، ورق روغنی در صنایعی مانند خودروسازی، لوازم خانگی، ساختمانسازی و تولید قطعات صنعتی به طور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد.
علاوه بر این، ورقهای روغنی بر اساس ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی و میزان قابلیت کشش، در گریدهای مختلف تولید میشوند که هرکدام کاربرد و ویژگیهای خاص خود را دارند. شناخت این گریدها به خریداران و صنعتگران کمک میکند تا متناسب با نیاز پروژه، بهترین گزینه را انتخاب کنند و از نظر کیفیت و هزینه به تصمیمی بهینه برسند.
در ادامه، به معرفی انواع گریدهای ورق روغنی و بررسی ویژگیها و کاربردهای هر یک به صورت جداگانه میپردازیم.
۱- ورق روغنی ST12
ورق روغنی ST12 یکی از شناختهشدهترین و پرکاربردترین گریدهای نورد سرد است که تعادل مناسبی بین استحکام و قابلیت شکلدهی دارد. ترکیب شیمیایی این گرید شامل درصد کنترلشدهای از کربن و منگنز است که موجب افزایش استحکام کششی آن نسبت به گریدهای بالاتر میشود.
این ورق دارای بازه استحکام کششی حدود ۲۷۰ تا ۴۱۰ مگاپاسکال است و به همین دلیل در کاربردهایی که مقاومت مکانیکی اهمیت دارد، انتخاب اول بسیاری از صنایع محسوب میشود. همچنین سطح صاف و پرداخت شده ST12 باعث شده تا در مواردی که ظاهر قطعه اهمیت دارد، گزینهای قابلاعتماد باشد.
ویژگیهای ورق روغنی ST12
ورق روغنی ST12 به عنوان پرمصرفترین گرید نورد سرد شناخته میشود و تعادل مناسبی میان استحکام و شکلپذیری دارد.
- استحکام کششی بالا نسبت به سایر گریدهای روغنی
- تنش تسلیم مناسب برای کاربردهای سازهای
- درصد کربن و منگنز بالاتر نسبت به ST13 و ST14
- مقاومت مناسب در برابر فشار و ضربه
- سطح صاف، یکنواخت و روغنی با کیفیت ظاهری بالا
- قابلیت مناسب برش، خمکاری و جوشکاری
- دقت ابعادی بالاتر نسبت به ورقهای نورد گرم
- مقاومت بهتر در برابر تغییر شکل ناخواسته
کاربردهای ورق روغنی ST12
- صنعت ساختمان و عمران
- خودروسازی و قطعات فلزی
- کانتینر سازی و کشتیسازی
- ساخت مخازن و قطعات صنعتی
- صنایع الکتریکی
۲- ورق روغنی ST13
گرید ST13 یکی از گریدهای ورق روغنی است که به عنوان ورق نیمهکششی شناخته میشود و نسبت به ST12، استحکام کششی کمتری دارد اما در عوض، قابلیت شکلپذیری بهتری ارائه میدهد. کاهش درصد کربن و منگنز در ترکیب این ورق، دلیل اصلی انعطافپذیری بیشتر آن است. این ویژگی باعث شده ST13 برای فرایندهایی مانند پرسکاری با عمق کم و شکلدهیهای متوسط بسیار مناسب باشد. همچنین قابلیت جوشکاری مطلوب این گرید، دامنه استفاده از آن را در صنایع مختلف گسترش داده است.
ویژگیهای ورق روغنی ST13
ST13 به عنوان ورق نیمهکششی شناخته میشود و بیشتر در کاربردهای فرمدهی متوسط مورد استفاده قرار میگیرد.
- استحکام کششی متوسط
- تنش تسلیم پایینتر نسبت به ST12
- قابلیت شکلپذیری و انعطافپذیری بهتر
- درصد کربن و منگنز کمتر برای افزایش نرمی ورق
- مناسب برای پرسکاری با عمق کم
- سطح صاف و پرداختشده
- جوشپذیری مطلوب
- کاهش احتمال ترکخوردگی در فرآیند شکلدهی
کاربردهای ورق روغنی ST13
- قطعات بدنه خودرو مانند گلگیر
- لوازم خانگی و اداری
- سازههای صنعتی با فرمدهی متوسط
- قطعات فلزی سبک
۳- ورق روغنی ST14
اگر هدف اصلی، کشش بالا و فرمدهی پیچیده باشد، ورق روغنی ST14 به عنوان یکی از گریدهای ورق روغنی، بهترین گزینه محسوب میشود. این گرید در دسته ورقهای فوقکششی قرار میگیرد و به دلیل استحکام کششی کمتر (حدود ۲۷۰ تا ۳۵۰ مگاپاسکال)، ساختار نرمتری نسبت به ST12 و ST13 دارد.
انعطافپذیری بالا و قابلیت خمکاری و کشش عمیق، ST14 را به گزینهای محبوب در صنایع پیشرفته تبدیل کرده است؛ به ویژه در تولید قطعاتی که نیاز به شکلدهی چندمرحلهای دارند.
ویژگیهای ورق روغنی ST14
ورق روغنی ST14 در دسته ورقهای فوقکششی قرار دارد و برای فرمدهیهای عمیق طراحی شده است.
- استحکام کششی کمتر نسبت به ST12 و ST13
- نرمی و انعطافپذیری بسیار بالا
- قابلیت کشش و خمکاری عمیق
- مناسب برای شکلدهیهای چندمرحلهای
- سطح بسیار صاف و یکنواخت
- جوشپذیری مناسب
- کاهش ریسک شکست در فرایند پرسکاری عمیق
- عملکرد عالی در تولید قطعات با فرم پیچیده
کاربردهای ورق روغنی ST14
- خودروسازی (قطعات با فرم پیچیده)
- تولید فیلتر و قطعات دقیق
- لوازم خانگی مانند ماشین لباسشویی
- پرسکاریهای عمیق صنعتی
۴- ورق روغنی ST16
ورق روغنی ST16 از نظر شکلپذیری و کیفیت سطحی، در سطح بالاتری نسبت به گریدهای قبلی قرار میگیرد. این گرید از گریدهای ورق روغنی، دارای دقت ابعادی بالا، سطح یکنواخت و خواص مکانیکی مطلوب است و در صنایعی که ظرافت و کیفیت نهایی قطعه اهمیت ویژهای دارد، استفاده میشود.
ST16 علاوه بر قابلیت شکلدهی مناسب، از استحکام کششی قابل قبولی برخوردار است و همین موضوع باعث شده در صنایع حساس کاربرد گستردهای داشته باشد.
ویژگیهای ورق روغنی ST16
ST16 یکی از باکیفیتترین گریدهای ورق روغنی است که تمرکز اصلی آن بر دقت، ظرافت و کیفیت سطحی است.
- دقت ابعادی بسیار بالا
- کیفیت سطحی ممتاز و یکنواخت
- شکلپذیری بالا همراه با استحکام مناسب
- مناسب برای قطعات دقیق و حساس
- قابلیت فرمدهی کنترلشده بدون افت کیفیت
- سطح پرداختشده با حداقل موج و ناصافی
- عملکرد مطلوب در فرآیندهای صنعتی ظریف
- مناسب برای صنایع الکترونیک و لوازم خانگی پیشرفته
کاربردهای ورق روغنی ST16:
- صنایع الکترونیک و قطعات داخلی دستگاهها
- ساخت در و پنجرههای فلزی
- تولید لوازم خانگی مانند اجاق گاز و لباسشویی
- قطعات دقیق صنعتی
۵- سایر گریدهای ورق روغنی
در کنار گریدهای پرمصرف ST12 تا ST16، استانداردهای دیگری نیز وجود دارند که برای کاربردهای خاص طراحی شدهاند. برای مثال، گرید EK2 به دلیل خاصیت لعابپذیری در صنایع خاص استفاده میشود و برخی گریدها مانند QSTE برای مقاومت سایشی بالاتر کاربرد دارند. انتخاب این گریدها کاملاً وابسته به نیاز فنی پروژه است.
نکات مهم هنگام خرید ورق روغنی
- تعیین گرید مناسب (ST12، ST13، ST14 یا ST16) متناسب با نوع کاربرد
- بررسی استحکام کششی و میزان شکلپذیری مورد نیاز
- توجه به ضخامت ورق و تلرانس مجاز آن
- بررسی ابعاد دقیق (عرض و طول) و دقت ابعادی
- کیفیت سطح ورق (صاف بودن، یکنواختی و نداشتن موج یا خط)
- یکنواخت بودن پوشش روغنی روی سطح ورق
- قابلیت جوشکاری و فرمدهی متناسب با فرآیند تولید
- بررسی ترکیب شیمیایی و درصد عناصر آلیاژی
- توجه به استاندارد تولید (DIN، EN یا معادل آن)
- انتخاب کارخانه یا برند معتبر تولیدکننده
- بررسی وزن ورق و تطابق آن با جدول وزنی استاندارد
- توجه به نوع بستهبندی و سلامت ورق هنگام حملونقل
- مقایسه قیمت روز ورق روغنی با توجه به گرید و ضخامت
- بررسی نیاز به عملیات ثانویه مانند برش، پرس یا خمکاری
- توجه به شرایط نگهداری برای جلوگیری از زنگزدگی
کلام آخر
در این مقاله به بررسی گریدهای ورق روغنی، ویژگیها و کاربرهای آنها پرداختیم. انتخاب گرید مناسب ورق روغنی، نقش مستقیمی در کیفیت محصول نهایی، هزینه تولید و عملکرد قطعه دارد. ST12 برای کاربردهای عمومی و مقاوم، ST13 برای شکلدهی متوسط، ST14 برای کشش عمیق و ST16 برای قطعات دقیق و ظریف بهترین گزینهها هستند. بررسی همزمان خواص مکانیکی، نوع مصرف، ضخامت و بودجه، به شما کمک میکند تا هوشمندانهترین انتخاب را در خرید ورق روغنی داشته باشید.
سوالات متداول
تفاوت اصلی ورق روغنی ST12 و ST14 چیست؟
ST12 استحکام بالاتری دارد، اما ST14 انعطافپذیری و قابلیت شکلدهی عمیق بیشتری ارائه میدهد.
کدام گرید ورق روغنی برای خودروسازی مناسبتر است؟
بسته به نوع قطعه، ST13 و ST14 بیشترین کاربرد را در خودروسازی دارند.
آیا ورق روغنی برای مصارف ساختمانی مناسب است؟
بله، به ویژه گرید ST12 که استحکام و دوام بالایی دارد.
قیمت ورق روغنی در گریدهای مختلف چرا متفاوت است؟
تفاوت در ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی و کاربرد صنعتی هر گرید، عامل اصلی اختلاف قیمتهاست.