بحران انرژی در صنعت فولاد ایران به اوج خود رسید. صنعت فولاد ایران که دومین منبع درآمد غیرنفتی کشور پس از پتروشیمی محسوب می‌شود، طی چهار سال گذشته به دلیل قطعی‌های مکرر برق و گاز با زیانی بالغ بر ۱۴ میلیارد دلار مواجه شده است. بحران انرژی نه تنها ظرفیت تولید واقعی کشور را از ۵۰ میلیون تن به ۳۰ میلیون تن کاهش داده، بلکه موجب افت صادرات، آسیب به تجهیزات و از دست رفتن بازارهای بین‌المللی شده است. تداوم این وضعیت زنگ خطری جدی برای اقتصاد غیرنفتی ایران به شمار می‌رود و ضرورت بازنگری در سیاست‌های انرژی و اولویت‌بخشی به صنایع راهبردی را دوچندان کرده است.
برای اطلاع از قیمت روز آهن می‌توانید به سایت کارآهن مراجعه کنید یا با کارشناسان مجموعه به شماره ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید
زمان خواندن: ۴ دقیقه
بحران انرژی در صنعت فولاد ایران
به گزارش کارآهن، در نشست خبری انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، بهرام سبحانی اعلام کرد که زنجیره فولاد کشور طی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ به دلیل محدودیت انرژی، بیش از ۱۴ میلیارد دلار زیان دیده است. تنها در سال ۱۴۰۳، ارزش تولید از دست رفته بیش از ۵.۵ میلیارد دلار برآورد شده است.
بیشتر بخوانید: افزایش ظرفیت ۵۰ میلیون تنی فولاد کشور با سرمایه‌گذاری در بخش انرژی
کاهش تولید به دلیل قطعی هم‌زمان برق و گاز
در سال ۱۴۰۳، تولید فولاد خام با کاهش ۵.۷ درصدی به ۳۰ میلیون تن رسید؛ درحالی‌که ظرفیت اسمی بیش از ۵۰ میلیون تن بود. علت اصلی این کاهش، محدودیت هم زمان در تامین برق و گاز عنوان شد؛ مشکلی که طی سال‌های گذشته به صورت فصلی و جداگانه بروز می‌کرد.
عملکرد زنجیره تولید: از آهن اسفنجی تا گندله
در جدول زیر می‌توانید عملکرد زنجیره ابتدایی صنعت فولاد را مشاهده کنید. این آمار نشان می‌دهد در صورت تامین پایدار انرژی، ظرفیت تولیدی صنعت بسیار بالاتر از وضعیت فعلی خواهد بود.
| جدول عملکرد زنجیره تولید در صنایع معدنی و فولادی | |
| نام محصول | عملکرد |
| آهن اسفنجی | رشد ۸ درصدی |
| گندله | رشد ۰.۵ درصدی |
| کنسانتره آهن | رشد ۶.۷ درصدی |
مصرف برق فولادسازان: کاهش ۹۰ درصدی برخلاف توافقات
درحالی‌که طبق توافق، قرار بود تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش مصرف برق اعمال شود، برخی واحدها با کاهش ۹۰ درصدی مواجه شده‌اند. این تصمیم، نه‌تنها غیرمنطقی بلکه ضدتوسعه‌ای است. بنابراین همین موضوعات زمینه را برای بحران انرژی در صنعت فولاد ایران به وجود آورد.
جایگاه فولاد در اقتصاد غیرنفتی ایران
فولاد پس از پتروشیمی، دومین منبع درآمد ارزی کشور است. قطع برق و کاهش تولید در این صنعت استراتژیک، ضربه‌ای جدی به اشتغال، صادرات و سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. در فروردین ۱۴۰۳ پیش‌بینی تولید سالانه ۳۹ میلیون تن بود؛ اما تولید نهایی به ۳۰ میلیون تن کاهش یافت. دلیل اصلی این افت، کمبود مواد اولیه و بحران انرژی، به‌ویژه در تابستان، گزارش شده است.
| جدول صادرات فولاد خام | |
| نام محصول | عملکرد |
| فولاد خام | کاهش ۲۶ درصدی |
| محصولات طویل | رشد ۱۴ درصدی |
| ورق‌های فولادی | رشد ۱۹ درصدی |
فعالیت واسطه‌ها و صادرات غیررسمی با کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف، بازار رسمی صادرات را تحت فشار گذاشته و منجر به دامپینگ و افزایش تعرفه‌ها در کشورهای هدف شده است.
از طرفی رشد چشمگیر صادرات کنسانتره؛ تهدیدی برای تولید داخلی است. صادرات کنسانتره سنگ‌آهن در سال ۱۴۰۳ رشد ۱۴۵ درصدی داشت. اگرچه این آمار از نظر ارزی مثبت است، اما تأمین مواد اولیه برای صنعت فولاد داخلی را با چالش جدی مواجه کرده است.
عدم توازن در توسعه زیرساخت انرژی
عدم توازن در توسعه زیرساخت انرژی، زمینه را برای بحران انرژی در صنعت فولاد ایران ایجاد کرده است. صنعت فولاد با رشدی سریع در ظرفیت، به ۵۰ میلیون تن در سال رسیده اما زیرساخت‌های انرژی کشور نتوانسته‌اند هم پای این رشد حرکت کنند. ضعف در توسعه نیروگاه‌ها، توزیع ناعادلانه برق و عدم مدیریت صحیح، از دلایل اصلی بحران فعلی هستند.
مزیت ایران در گاز است نه زغال‌سنگ
ایران با تکیه بر گاز طبیعی و تکنولوژی احیای مستقیم و کوره قوس الکتریکی، مسیر متفاوتی از کشورهای زغال‌سنگ‌محور در پیش گرفته است. این روش هم اقتصادی‌تر است و هم سازگارتر با محیط‌زیست. از طرفی شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه با وجود داشتن نیروگاه‌های اختصاصی (خورشیدی و سیکل ترکیبی)، همچنان با ناترازی انرژی مواجه‌اند و برخی واحدهای تولیدی آن‌ها به ناچار با ظرفیت محدود فعالیت می‌کنند.
کلام آخر
در این گزارش به بحران انرژی در صنعت فولاد ایران پرداختیم. با وجود ظرفیت عظیم تولید، نبود برنامه‌ریزی بلندمدت برای توسعه انرژی، ضعف سیاست‌گذاری و ناهماهنگی نهادها باعث شده صنعت فولاد ایران از یک فرصت استراتژیک به بحرانی اقتصادی بدل شود. اگر سیاست‌های حمایتی و توسعه زیرساختی به‌سرعت اجرایی نشود، روند زیان‌دهی ادامه خواهد داشت.
منبع تصاویر: steelradar