در صنعت ساختمان‌سازی، سقف تیرچه بلوک به عنوان یکی از پرکاربردترین روش‌های اجرای سقف شناخته می‌شود. این نوع سقف به دلیل استحکام، سرعت اجرا و صرفه اقتصادی، محبوبیت بالایی دارد. اما یکی از چالش‌های اصلی در این سازه‌ها، ترک‌خوردگی بتن بر اثر تغییرات دمایی است. برای حل این مشکل از میلگرد حرارتی در تیرچه بلوک استفاده می‌شود. این میلگردها با جذب تنش‌های ناشی از انبساط و انقباض بتن، مانع ایجاد ترک‌های سطحی و کاهش عمر سازه می‌شوند.
در ادامه، به طور کامل نحوه اجرای میلگرد حرارتی، کاربردها، استانداردها و جایگزین‌های آن را بررسی می‌کنیم. برای اطلاع از قیمت روز آهن می‌توانید به سایت کارآهن مراجعه کنید یا با کارشناسان مجموعه به شماره ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید.
زمان خواندن: ۷ دقیقه
میلگرد حرارتی چیست؟
میلگرد حرارتی که با نام آرماتور افت و جمع‌شدگی نیز شناخته می‌شود، یکی از اجزای مهم در سقف‌های تیرچه بلوک است. این مقاطع فولادی در لایه بالایی بتن قرار می‌گیرند تا تنش‌های ناشی از تغییرات دما و جمع‌شدگی بتن را کنترل کنند. در صورت عدم استفاده از میلگرد حرارتی، احتمال ترک‌خوردگی در سطح بتن بسیار زیاد می‌شود و این موضوع می‌تواند دوام و استحکام کلی سازه را کاهش دهد.
این میلگردها با قطر ۶ تا ۸ میلی‌متر انتخاب می‌شوند و به شکل شبکه‌ای منظم در دو جهت عمود بر هم بسته می‌شوند. قرارگیری آن‌ها باعث می‌شود بتن در سطح بالایی پیوستگی و مقاومت بیشتری داشته باشد و در برابر تنش‌های کششی مقاومت نشان دهد. به همین دلیل رعایت اصول اجرایی و آیین‌نامه‌ای در نصب میلگرد حرارتی نقش بسیار مهمی در افزایش کیفیت و عمر مفید سقف دارد.
بیشتر بخوانید: میلگرد حرارتی چیست؟ معرفی انواع آرماتور حرارتی
کاربرد میلگرد حرارتی در سقف تیرچه بلوک
- جلوگیری از ترک‌خوردگی ناشی از تغییرات دمایی بتن
- افزایش دوام و طول عمر سازه
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
- بهبود یکپارچگی دیافراگم سقف در برابر زلزله
مراحل اجرای میلگرد حرارتی در تیرچه بلوک
اجرای صحیح میلگرد حرارتی در سقف تیرچه بلوک یکی از الزامات مهم در فرایند بتن‌ریزی و تکمیل سقف است. این میلگردها نقش کلیدی در جلوگیری از ایجاد ترک‌های ناشی از تغییرات دما و جمع‌شدگی بتن دارند و به افزایش دوام و یکپارچگی سازه کمک می‌کنند. برای دستیابی به عملکرد مطلوب، لازم است تمامی مراحل از آماده‌سازی قالب و تیرچه‌ها تا بتن‌ریزی و عمل‌آوری، مطابق اصول فنی و آیین‌نامه‌ای انجام شود.
در ادامه، مراحل اجرای میلگرد حرارتی در سقف تیرچه بلوک را به صورت گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم:
- در ابتدا قالب‌بندی سقف انجام می‌شود و تیرچه‌ها در جای مشخص خود قرار می‌گیرند.
- میلگردهای اصلی باربر در محل مناسب چیده می‌شوند تا مقاومت سازه تأمین شود.
- میلگردهای حرارتی در فواصل حداکثر ۲۵ سانتی‌متر در لایه بالایی بتن قرار داده می‌شوند.
- میلگردها با استفاده از سیم مفتول بسته می‌شوند و این کار به روش ضربدری یا کراواتی انجام می‌گیرد.
- قبل از بتن‌ریزی، اتصالات و موقعیت میلگردها کنترل می‌شود تا از استحکام و ایمنی سقف اطمینان حاصل شود.
- پس از اطمینان از صحت کار، بتن‌ریزی انجام می‌شود و میلگردها در جای خود ثابت می‌مانند.
- سطح بتن به طور یکنواخت پخش می‌شود تا پوشش مناسبی روی میلگردها ایجاد گردد.
- در نهایت عملیات عمل‌آوری بتن انجام می‌شود تا از ترک‌خوردگی جلوگیری شود و مقاومت سازه افزایش یابد.
روش‌های بستن میلگرد حرارتی
برای تثبیت میلگردهای حرارتی و جلوگیری از جابجایی آن‌ها هنگام بتن‌ریزی، لازم است این میلگردها به روش‌های استاندارد و اصولی به یکدیگر یا به میلگردهای اصلی سقف متصل شوند. استفاده از روش‌های صحیح بستن، علاوه بر استحکام شبکه میلگردی، باعث یکنواختی بتن‌ریزی و افزایش کیفیت نهایی سازه خواهد شد. در اجرای سقف تیرچه بلوک، رایج‌ترین روش‌های بستن میلگرد حرارتی شامل گره‌زدن به صورت ضربدری و کراواتی است که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
۱- روش ضربدری
در روش ضربدری، سیم مفتول از بین میلگردها عبور داده می‌شود و به شکل X یا ضربدر آن‌ها را به هم متصل می‌کند. این کار باعث می‌شود میلگردها در محل خود ثابت بمانند و در زمان بتن‌ریزی جابجا نشوند. سیم‌ها با استفاده از انبر مخصوص یا دست کارگر کشیده و محکم می‌شوند تا اتصال کافی ایجاد گردد.
مزیت اصلی این روش درگیر شدن دو میلگرد با هم است که موجب استحکام بیشتر گره‌ها می‌شود. همچنین سرعت اجرا نسبتا بالاست و کارگران می‌توانند به‌راحتی این اتصال را انجام دهند. این روش بیشتر در سقف‌های تیرچه بلوک و شبکه‌های میلگرد حرارتی کاربرد دارد؛ زیرا فشار بتن می‌تواند میلگردها را جابجا کند و اتصال ضربدری مانع از این مشکل می‌شود.
۲- روش کراواتی
در روش کراواتی، سیم مفتول به دور میلگرد پیچیده می‌شود و شبیه گره کراوات بسته می‌شود. در این حالت، سیم دور میلگردها حلقه می‌زند و با یک پیچ محکم می‌شود تا میلگردها به هم قفل شوند. این نوع گره بیشتر زمانی استفاده می‌شود که اتصال دقیق‌تر و محکم‌تری نیاز باشد.
یکی از مزایای روش کراواتی این است که سیم مفتول به صورت کامل دور میلگرد را در بر می‌گیرد و احتمال باز شدن یا شل شدن آن کمتر است. هرچند اجرای آن کمی زمان‌برتر از روش ضربدری است اما در بخش‌هایی که نیاز به استحکام بالاتر و جلوگیری کامل از لغزش میلگرد وجود دارد، بهترین انتخاب محسوب می‌شود.
استانداردها و ضوابط میلگرد حرارتی
اجرای میلگرد حرارتی در سقف تیرچه بلوک علاوه بر افزایش مقاومت سازه، نقش مهمی در کنترل ترک‌های حرارتی و انقباضی بتن دارد. رعایت استانداردها و ضوابط مربوط به این میلگردها الزامی است تا عملکرد سازه در برابر بارهای وارده و تغییرات دمایی تضمین شود. آیین‌نامه‌های ساختمانی ضوابط مشخصی را برای فاصله‌گذاری، قطر، محل قرارگیری و نسبت سطح مقطع میلگردهای حرارتی تعیین کرده‌اند که پیمانکاران و مجریان باید به دقت آن‌ها را رعایت کنند.ش
- فاصله میلگردها نباید بیشتر از ۲۵۰ میلی‌متر باشد.
- قطر میلگرد حرارتی در تیرچه بلوک بین ۶ تا ۸ میلی‌متر است.
- محل قرارگیری میلگردها باید دو سانتی‌متر پایین‌تر از سطح بالایی بتن باشد.
- نسبت سطح مقطع میلگرد حرارتی به بتن بر اساس رده میلگرد (S400، S500 و …) در آیین‌نامه‌ها مشخص می‌شود.
جایگزین‌های میلگرد حرارتی در ساختمان‌سازی
- بتن الیافی: به کارگیری الیاف فولادی یا پلیمری در بتن.
- کاهش نسبت آب به سیمان: افزایش مقاومت بتن در برابر جمع‌شدگی.
- افزودنی‌های شیمیایی و فوق روان‌کننده‌ها: بهبود کیفیت بتن و کاهش ترک‌ها.
رابطه میلگرد حرارتی با ایمن‌سازی ساختمان
میلگرد حرارتی نقش کلیدی در پایداری سازه در برابر نیروهای کششی، تغییرات دمایی و زلزله دارد. اگرچه برخی پیمانکاران آن را هزینه اضافی می‌دانند اما حذف آن می‌تواند باعث کاهش دوام سازه، ترک‌خوردگی بتن و حتی ریزش سقف در شرایط بحرانی شود. بنابراین، استفاده از میلگرد حرارتی را می‌توان سرمایه‌گذاری در ایمنی ساختمان دانست.
کلام آخر
در این مقاله به آموزش اجرای میلگرد حرارتی در سقف تیرچه بلوک پرداختیم. میلگرد حرارتی در تیرچه بلوک یکی از اجزای ضروری برای افزایش دوام و ایمنی سقف‌های بتنی است. اجرای صحیح آن مطابق استانداردها، نه‌تنها از ترک‌خوردگی بتن جلوگیری می‌کند بلکه مقاومت سازه در برابر زلزله و تغییرات دمایی را نیز افزایش می‌دهد. اگرچه جایگزین‌هایی مانند بتن الیافی وجود دارند اما استفاده از میلگرد حرارتی همچنان روشی مطمئن و مقرون‌به‌صرفه محسوب می‌شود.
سوالات متداول
فاصله استاندارد میلگردهای حرارتی در سقف تیرچه بلوک چقدر است؟
حداکثر فاصله آن‌ها طبق نشریه ۵۴۳ سازمان مدیریت، ۲۵۰ میلی‌متر است.
میلگرد حرارتی با چه قطری اجرا می‌شود؟
قطر میلگرد حرارتی ۶ تا ۸ میلی‌متر است.
آیا می‌توان به جای میلگرد حرارتی از بتن الیافی استفاده کرد؟
بله، بتن الیافی یکی از جایگزین‌های مناسب است، اما هزینه و شرایط پروژه تعیین‌کننده انتخاب خواهد بود.
میلگرد حرارتی در چه بخشی از سقف تیرچه بلوک قرار می‌گیرد؟
این میلگردها در لایه بالایی بتن و عمود بر تیرچه‌ها نصب می‌شوند.
آیا استفاده از میلگرد حرارتی الزامی است؟
اگرچه برخی آیین‌نامه‌ها الزام مستقیم ندارند اما برای افزایش ایمنی و جلوگیری از ترک‌خوردگی بتن، استفاده از آن بسیار توصیه می‌شود.