در هفته‌های اخیر، بازار فولاد ایران بار دیگر با اختلاف قابل‌توجه میان قیمت شمش و میلگرد مواجه شده است؛ اختلافی که از محدوده طبیعی خود خارج شده و نشانه‌های عملکرد بد در سازوکار عرضه، تاخیر در تحویل معاملات بورس کالا و ضعف تقاضای واقعی را آشکار می‌کند. این شرایط در حالی رخ می‌دهد که محصولاتی مانند تیرآهن اصفهان و ورق فولاد مبارکه، برخلاف میلگرد و شمش، تحت تاثیر ساختار مونوپولی همچنان روند صعودی دارند.
برای اطلاع از قیمت روز آهن می‌توانید به سایت کارآهن مراجعه کنید یا با کارشناسان مجموعه به شماره ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید.
زمان خواندن: ۴ دقیقه
اختلاف قیمت شمش و میلگرد در بازار فولاد
شکاف بین قیمت شمش و میلگرد در روزهای اخیر به یکی از مهم‌ترین نشانه‌های بی‌ثباتی در بازار فولاد تبدیل شده است. این اختلاف که از روندهای معمول فاصله گرفته، نشان می‌دهد زنجیره تامین فولاد با تاخیر در تحویل شمش، کمبود نقدینگی و رکود واقعی تقاضا دست‌وپنجه نرم می‌کند. از سوی دیگر، شمش‌های تحویلی فعلی اغلب مربوط به معاملات ۴۰ تا ۶۰ روز گذشته هستند؛ دوره‌ای که رقابت سنگین و نرخ‌های بالا در بورس کالا باعث رشد غیر واقعی قیمت‌ها شده بود.
در مقابل، میلگرد با کاهش محسوس تقاضا، سخت‌گیری بانک‌ها و ضعف جریان نقدینگی روبه‌رو است؛ موضوعی که موجب افت قیمت برخی مبادی عرضه شده است. نتیجه، شکاف بی‌سابقه‌ای است که هم از نظر اقتصادی و هم از منظر تاریخی غیرطبیعی محسوب می‌شود و نشان می‌دهد تعادل میان ماده اولیه و محصول نهایی در بازار فولاد دچار اختلال شده است.
کمبود ساختگی در بازار آزاد با تزریق سنگین شمش در بورس
علی‌رغم عرضه قابل‌توجه شمش در دو هفته گذشته از مسیر بورس کالا، بازار آزاد هنوز از کمبود شمش سخن می‌گوید. دلیل این تناقض در تاخیر زمانی میان معامله و تحویل نهفته است. بخش عمده شمش موجود، مربوط به خریدهای ۴۰ تا ۶۰ روز قبل است؛ زمانی که قیمت‌ها تحت تاثیر رقابت شدید در بالاترین سطح قرار داشت.
به همین دلیل شمش‌هایی که اکنون وارد بازار می‌شوند، با نرخ بالا قیمت‌گذاری شده‌اند و هنوز اثر عرضه اخیر بورس که تحویل آذرماه دارد، در بازار آزاد نمود پیدا نکرده است.
ضعف تقاضا و بحران نقدینگی؛ دلایل افت قیمت میلگرد
در ادامه بررسی قیمت شمش و میلگرد، بازار میلگرد در فضایی متفاوت حرکت می‌کند. کاهش ۳۰۰ تا ۴۰۰ تومانی نرخ میلگرد در برخی مبادی نشان‌دهنده رکود عمیق و کمبود نقدینگی است.
عوامل موثر عبارتند از:
- نزدیک شدن به پایان ماه و سخت‌گیری بانک‌ها در جابه‌جایی پول
- تمایل خریداران به خرید نسیه یا تسویه در سرماه
- کاهش پروژه‌های عمرانی و رکود ساخت‌وساز
این شرایط باعث افزایش غیر معمول شکاف میان قیمت میلگرد و شمش شده که از دید تحلیلگران، نشانه‌ای از بی‌تعادلی جدی در زنجیره تولید فولاد است.
مسیر متفاوت ورق مبارکه و تیرآهن اصفهان؛ اثر مونوپولی و سفته‌بازی
برخلاف شمش و میلگرد، بازار تیرآهن اصفهان و ورق مبارکه به دلیل عرضه محدود، ساختار مونوپولی و جذابیت بالای سفته‌بازی، همچنان روند صعودی دارد. قیمت این دو محصول نه بر اساس شرایط بنیادی بلکه بر مبنای رفتار گروهی از بازیگران بازار تعیین می‌شود؛ گروهی که هرگونه محدودیت عرضه را به فرصت افزایش قیمت تبدیل می‌کنند.
آیا عرضه دلاری ورق مبارکه رقابت را شعله‌ور می‌کند؟
انتشار خبر عرضه ورق با مبنای دلاری ۱۰۰ هزار تومان موجی از انتظار و نگرانی در بازار ایجاد کرده است. تجربه نشان داده که در عرضه‌های اعتباری (به ویژه با پیش‌پرداخت ۱۰ درصد)، تقاضای انباشته به سرعت سقف عرضه را می‌شکند و رقابت بالا رخ می‌دهد؛ رقابتی که به جهش قیمت در بازار آزاد منجر می‌شود.
کلام آخر
در این گزارش به شکاف قیمت شمش و میلگرد در بازار اشاره کردیم. بازار فولاد امروز درگیر مجموعه‌ای از عوامل هم‌زمان است: تاخیر تحویل معاملات، سفته‌بازی در محصولات مونوپولی، رکود تقاضا در میلگرد، سیاست‌های سخت‌گیرانه بانکی و ابهام در سیاست‌های وزارت صمت. اگر سازوکار عرضه اصلاح نشود و نظارت بر رفتار دلالان تقویت نگردد، شکاف میان شمش و میلگرد می‌تواند در آذرماه به بحران بزرگ‌تری تبدیل شود.
سوالات متداول
چرا شکاف قیمت شمش و میلگرد افزایش یافته است؟
به دلیل تاخیر تحویل شمش‌های خریداری‌شده در گذشته، رکود تقاضا، کمبود نقدینگی و ورود محصولات گران‌قیمت قدیمی به بازار.
عرضه‌های جدید بورس چه زمانی اثر خود را نشان می‌دهد؟
با توجه به تاریخ تحویل، اثر واقعی عرضه دو هفته اخیر در آذرماه در بازار قابل مشاهده خواهد بود.
چرا ورق مبارکه و تیرآهن برخلاف شمش و میلگرد روند صعودی دارند؟
به دلیل ساختار مونوپولی عرضه، محدودیت تولیدکنندگان، و نقش پررنگ سفته‌بازان.
آیا عرضه دلاری ورق مبارکه باعث افزایش قیمت می‌شود؟
در صورت شکل‌گیری رقابت سنگین، احتمال جهش قیمت در بازار آزاد بسیار بالاست.
چه عواملی می‌توانند شکاف فعلی قیمت‌ها را کاهش دهند؟
اصلاح سیاست‌های عرضه، شفافیت بیشتر در معاملات بورس، افزایش نظارت، و تقویت تقاضای واقعی.