فعال‌سازی مکانیزم ماشه توسط سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) بار دیگر سایه تحریم‌های شورای امنیت را بر اقتصاد ایران انداخت. این تصمیم در حالی گرفته شد که فولاد و محصولات آهنی مستقیماً در فهرست تحریم‌ها قرار ندارند، اما محدودیت‌های ناشی از بیمه، حمل‌ونقل و مبادلات مالی، به‌شدت می‌تواند بر زنجیره صادرات فولاد ایران تاثیر بگذارد. حالا پرسش اصلی این است که آیا صنعت فولاد ایران برای مقابله با این چالش‌ها آمادگی دارد یا خیر؟ برای اطلاع از قیمت روز آهن می‌توانید به سایت کارآهن مراجعه کنید یا با کارشناسان مجموعه به شماره ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید.
زمان خواندن: ۳ دقیقه
مکانیزم ماشه چیست و چرا مهم است؟
مکانیزم ماشه یکی از بندهای توافق برجام است که به کشورهای طرف قرارداد اجازه می‌دهد در صورت مشاهده عدم پایبندی ایران، تمامی تحریم‌های تعلیق شده شورای امنیت را دوباره اعمال کنند. با اجرای این سازوکار، محدودیت‌های بین‌المللی مانند تحریم تسلیحاتی، محدودیت‌های موشکی و بازرسی محموله‌های ایران بازمی‌گردند.
هرچند فولاد و آهن آلات به طور مستقیم تحریم نمی‌شوند اما تجربه گذشته نشان می‌دهد که مشکلات حمل‌ونقل دریایی، بیمه و تراکنش‌های بانکی، اصلی‌ترین مانع صادرات این محصولات خواهند بود.
بیشتر بخوانید: تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ و آینده بازار آهن آلات ایران
تاثیر مکانیزم ماشه بر صنعت فولاد ایران
بازار فولاد به‌شدت تحت تاثیر تصمیمات سیاسی و نرخ ارز قرار دارد. با اعلام خبر فعال‌سازی مکانیزم ماشه، در مدت کوتاهی شاهد افزایش چشمگیر قیمت‌ها بودیم:
| محصول فولادی | قیمت قبل (هزار تومان) | قیمت بعد (هزار تومان) | میزان افزایش |
| میلگرد | ۳۴ – ۳۵ | ۳۷ – ۳۹ | + ۳ تا ۴ |
| ورق فولادی | ۳۶ – ۳۷ | ۳۹ – ۴۱ | + ۳ تا ۴ |
| تیرآهن | ۳۳ – ۳۴ | ۳۶ – ۳۷ | + ۳ |
| پروفیل | ۳۵ – ۳۶ | ۳۸ – ۳۹ | + ۳ |
این افزایش قیمت‌ها عمدتا ناشی از التهاب سیاسی و رشد نرخ دلار از ۹۳,۵۰۰ به بالای ۱۰۳,۰۰۰ تومان در مدت کوتاه بوده است.
نقش روسیه و چین در معادله فولاد
در مقابل اروپا، روسیه و چین تلاش دارند با ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای جدید، مانع اجرای کامل مکانیزم ماشه شوند. با این حال، تنش‌های سیاسی میان اروپا، آمریکا و مسکو بر سر اوکراین و سایر موضوعات ژئوپلیتیک، احتمال موفقیت این طرح را کاهش می‌دهد. همین فضای مبهم، ریسک سرمایه‌گذاری را برای فعالان اقتصادی ایران بیشتر کرده و تصمیم‌گیری را دشوار ساخته است.
سناریوهای پیش‌روی بازار فولاد ایران
۱- سناریوی خوش‌بینانه
حمایت روسیه و چین زمان بخرد و تحریم‌ها به طور کامل اجرایی نشوند. در این حالت، صادرات فولاد ایران ادامه پیدا می‌کند اما همچنان با هزینه‌های بالاتر روبه‌رو خواهد بود.
۲- سناریوی بدبینانه
تحریم‌ها به طور کامل بازگردند و عملا صادرات فولاد ایران فلج شود. در این شرایط، از زنجیره استخراج سنگ آهن تا تولید نهایی، همه بخش‌ها با مشکل فروش، کمبود نقدینگی و رشد بی‌سابقه قیمت ارز مواجه خواهند شد.
کلام آخر
مکانیزم ماشه بار دیگر نشان داد که بازار فولاد ایران بیش از هر زمان دیگری به تصمیمات سیاسی و نرخ ارز گره خورده است. اگرچه صنعت فولاد ایران ظرفیت بالایی برای تولید و تامین نیاز داخلی دارد اما بدون دسترسی به بازارهای جهانی و ارزآوری صادرات، تداوم رشد و توسعه این صنعت دشوار خواهد بود. آینده فولاد ایران به سرنوشت تحریم‌ها وابسته است و فعالان بازار باید آماده مدیریت ریسک‌ها و اتخاذ استراتژی‌های هوشمندانه باشند.
سوالات متداول
آیا فولاد ایران به‌طور مستقیم تحریم شده است؟
خیر. فولاد و آهن آلات به‌طور مستقیم در فهرست تحریم‌ها نیستند اما محدودیت‌های بیمه، حمل‌ونقل و تراکنش‌های بانکی صادرات را دشوار می‌کند.
مکانیزم ماشه چه تاثیری بر قیمت فولاد دارد؟
فعال‌سازی مکانیزم ماشه باعث رشد سریع نرخ ارز و افزایش روانی قیمت‌ها در بازار داخلی فولاد می‌شود.
نقش روسیه و چین در این موضوع چیست؟
روسیه و چین تلاش دارند با ارائه طرح‌های دیپلماتیک، اجرای کامل تحریم‌ها را به تعویق بیندازند اما وزن اروپا و آمریکا در شورای امنیت بالاتر است.
آینده بازار فولاد در ایران چگونه خواهد بود؟
تا روشن‌شدن وضعیت تحریم‌ها، بازار فولاد ایران با نوسانات شدید، افزایش قیمت‌ها و عدم قطعیت همراه خواهد بود.