برنده جنگ عرضه و تقاضا در بازار میلگرد کیست؟ پاییز ۱۴۰۴برای بازار فولاد ایران با موجی از نوسانات آغاز شد. هم زمان با رشد نرخ ارز و احتمال بازگشت محدودیت‌های انرژی، بازار میلگرد به صحنه اصلی کشمکش میان عرضه و تقاضا تبدیل شد. در حالی که کارخانه‌ها با کاهش ظرفیت تولید ناشی از کمبود برق و گاز مواجه‌اند، رکود فصلی در ساخت‌وساز نیز از سوی دیگر باعث افت محسوس تقاضای واقعی شده است. نتیجه، بازاری است پر از تردید، نوسان و رفتارهای هیجانی که هر خبر اقتصادی می‌تواند مسیر آن را تغییر دهد.
در این گزارش، به بررسی عوامل موثر بر وضعیت فعلی بازار میلگرد، نقش دولت در کنترل قیمت‌ها و پیش‌بینی روند زمستان ۱۴۰۴ می‌پردازیم. برای اطلاع از قیمت روز آهن می‌توانید به سایت کارآهن مراجعه کنید یا با کارشناسان مجموعه به شماره ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید.
زمان خواندن:
جنگ عرضه و تقاضا در بازار میلگرد
به گزارش کارآهن، جنگ عرضه و تقاضا در بازار میلگرد این روزها به یکی از موضوعات اصلی صنعت فولاد ایران تبدیل شده است. در حالی‌که کاهش ساخت‌وساز و رکود پروژه‌های عمرانی، تقاضا برای میلگرد را کاهش داده، از سوی دیگر تولیدکنندگان با افزایش موجودی انبارها و افت قیمت‌ها روبه‌رو هستند. نوسان نرخ ارز، محدودیت صادرات و سیاست‌های قیمتی دولت نیز بر این تعادل شکننده تاثیر گذاشته‌اند. در چنین شرایطی، بازار میلگرد به میدان رقابت شدیدی میان عرضه‌کنندگان و خریداران تبدیل شده که هر یک به دنبال حفظ منافع خود هستند.
بیشتر بخوانید: تلاطم بازار میلگرد در پاییز ۱۴۰۴؛ جنگ پنهان عرضه و تقاضا
در سمت عرضه، کارخانه‌های بزرگ فولادی مانند فولاد مبارکه، ذوب آهن اصفهان و فولاد خراسان تلاش دارند با کنترل تولید و مدیریت صادرات، ثبات نسبی ایجاد کنند. اما در سمت تقاضا، رکود در بخش مسکن و کاهش توان مالی سازندگان باعث شده خریداران با احتیاط بیشتری وارد بازار شوند.
نتیجه این تقابل، کاهش قیمت میلگرد در مقاطع زمانی مختلف و شکل‌گیری فضای انتظاری در بازار است. آینده این جنگ اقتصادی به سیاست‌های صادراتی، وضعیت پروژه‌های عمرانی و نرخ ارز وابسته است؛ عواملی که می‌توانند برنده واقعی این میدان را تعیین کنند.
نوسانات ارزی و التهاب بورس کالا
در ماه‌های اخیر، بورس کالای ایران به نقطه‌ی تمرکز تمام تحولات بازار میلگرد تبدیل شده است. هر افزایش یا کاهش در نرخ ارز، به‌سرعت در قیمت پایه میلگرد منعکس می‌شود و فضای روانی معاملات را تغییر می‌دهد. تولیدکنندگان که با هزینه‌های فزاینده انرژی مواجه هستند، تمایل دارند بخشی از تولید خود را به بازار صادراتی اختصاص دهند تا از مزیت نرخ ارز آزاد استفاده کنند. این تصمیم، عرضه داخلی را کاهش داده و رقابت در تالار معاملات بورس کالا را به اوج رسانده است.
در نتیجه، معامله‌گران برای خرید حجم محدود میلگرد به رقابت شدید می‌پردازند و صف‌های طولانی شکل می‌گیرد. قیمت میلگرد در بورس کالا گاهی حتی قبل از تغییر رسمی نرخ پایه افزایش می‌یابد، چون معامله‌گران تنها بر اساس انتظارات ارزی اقدام به خرید می‌کنند. این رفتار هیجانی باعث شده قیمت‌ها از واقعیت‌های بازار فاصله بگیرد و اصطلاحا بورس کالا به میدان جنگ روانی بین عرضه و تقاضا تبدیل شود.
دوگانگی نرخ ارز؛ چالش بزرگ قیمت‌گذاری میلگرد
جنگ عرضه و تقاضا در بازار میلگرد تا کجا ادامه دارد؟ اختلاف بین نرخ ارز آزاد و نرخ نیمایی یکی از دلایل اصلی نوسان قیمت میلگرد است. تولیدکنندگان برای تعیین نرخ پایه از مدل نیمایی استفاده می‌کنند، اما خریداران و فروشندگان بازار آزاد قیمت‌ها را با دلار آزاد می‌سنجند. این شکاف موجب شده که قیمت آهن‌آلات و میلگرد در دو بازار متفاوت حرکت کند و مفهوم تعادل قیمتی از بین برود.
کارشناسان معتقدند تا زمانی که فرمول ارزی واحد و شفاف ایجاد نشود، بورس کالا نمی‌تواند به مرجع پایدار قیمت‌گذاری تبدیل شود.
زخم قدیمی ناترازی انرژی بر پیکر فولاد
در سطح تولید، ناترازی انرژی همچنان تهدیدی جدی برای صنعت فولاد ایران است. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که با شروع فصل سرد، سهم صنایع از گاز و برق کاهش می‌یابد و کارخانه‌ها ناچارند به سوخت‌های جایگزین مانند مازوت و گازوئیل روی آورند. استفاده از این سوخت‌ها نه تنها هزینه تولید را بالا می‌برد بلکه به بهره‌وری و کیفیت نیز آسیب می‌زند.
افزایش هزینه انرژی، به صورت مستقیم به رشد قیمت تمام شده هر تن میلگرد منجر می‌شود. در چنین شرایطی، حتی اگر تقاضا کاهش یابد، قیمت‌ها کاهش چندانی پیدا نمی‌کنند؛ چون تولیدکنندگان باید هزینه‌های اضافی را جبران نمایند.
بر اساس گزارش‌های میدانی، کارخانه‌های کوچک‌تر فولاد که سرمایه در گردش محدودی دارند، بیشترین آسیب را از قطعی برق و گاز متحمل می‌شوند؛ زیرا توان مالی توقف تولید یا نوسانات قیمتی را ندارند. در مقابل، واحدهای بزرگتر با کاهش موقت عرضه به بازار داخلی واکنش نشان می‌دهند و همین امر باعث تداوم فشار قیمتی در بازار می‌شود.
رفتار هیجانی خریداران؛ تقاضا تحت تاثیر روان بازار
از سمت تقاضا، رفتار خریداران میلگرد بیش از آنکه بر مبنای نیاز واقعی باشد، از ترس افزایش قیمت‌ها تاثیر می‌گیرد. پیمانکاران ساختمانی و تجار آهن، در برابر هر خبر از رشد دلار یا کاهش عرضه، به‌صورت احساسی وارد بازار می‌شوند و حجم خرید خود را چندبرابر می‌کنند. این رفتار هیجانی به نوسانات کوتاه‌مدت دامن می‌زند و گاهی باعث می‌شود قیمت میلگرد حتی بدون رشد واقعی تقاضا افزایش یابد.
نبود شفافیت در آمار تولید و عرضه نیز این رفتار را تشدید کرده است. اگر داده‌های دقیق از وضعیت تولید در دسترس فعالان بازار باشد، کارشناسان معتقدند تا ۳۰ درصد از رفتارهای هیجانی کاهش می‌یابد. اما تاخیر در انتشار اطلاعات و عدم اطلاع‌رسانی شفاف از سوی نهادهای دولتی، زمینه‌ساز رشد شایعات و تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی شده است.
سیاست‌های دولتی؛ داور متغیر بازی فولاد
در این نبرد مداوم میان عرضه و تقاضا در بازار میلگرد، دولت نقشی تعیین‌کننده دارد اما عملکردی غیرقابل پیش‌بینی از خود نشان داده است. سیاست‌های صادراتی و ارزی فولاد در سال ۱۴۰۴ چندین بار تغییر کرده‌اند؛ ابتدا برای کنترل قیمت داخلی، صادرات محدود شد و پس از چند ماه برای افزایش ارزآوری، مجددا آزاد گردید. نتیجه این تصمیمات متناقض، نوسانات شدید در بازار داخلی بوده است.
هر زمان که صادرات فولاد آزاد می‌شود، کارخانه‌ها تمایل بیشتری به فروش خارجی پیدا می‌کنند و عرضه داخلی کاهش می‌یابد؛ در نتیجه، قیمت میلگرد در بازار داخل بالا می‌رود. برعکس، محدودیت صادرات باعث می‌شود عرضه در داخل افزایش یابد؛ اما به دلیل کاهش انگیزه تولیدکنندگان، پس از مدتی رکود شکل می‌گیرد.
افزون بر این، ناهماهنگی میان وزارت صمت، شرکت ملی گاز و سازمان محیط زیست در زمینه تامین سوخت کارخانه‌ها، بر پیچیدگی تصمیمات دولت افزوده است.
چشم‌انداز زمستان ۱۴۰۴؛ امید به ثبات یا آغاز موج جدید قیمت‌ها؟
پرسش کلیدی فعالان بازار فولاد این است: آیا در زمستان ۱۴۰۴ تعادل برقرار خواهد شد؟ تحلیلگران معتقدند ثبات واقعی زمانی حاصل می‌شود که سه شرط کلیدی فراهم گردد:
- ثبات نرخ ارز در محدوده فعلی
- تامین پایدار انرژی برای صنایع فولادی
- افزایش شفافیت و دسترسی به داده‌های دقیق تولید و عرضه
در صورت تحقق این سه عامل، احتمال می‌رود بازار میلگرد در زمستان وارد دوره‌ای از آرامش نسبی شود. اما در سناریوی بدبینانه، اگر مجددا قطعی گاز یا نوسانات ارزی افزایش یابد، بازار شاهد رشد خزنده و پی‌درپی قیمت‌ها خواهد بود؛ روندی که پایه‌های قیمتی جدیدی برای مقاطع فولادی ایجاد می‌کند.
کارشناسان توصیه می‌کنند خریداران در ماه‌های آینده خرید مرحله‌ای را جایگزین خرید انبوه کنند و از برندهای معتبر مانند ذوب‌آهن اصفهان و فولاد مبارکه خرید نمایند تا ریسک نوسان قیمت را کاهش دهند. در شرایط فعلی، بازار در وضعیت «تعدیل موقت» قرار دارد؛ نه رکود کامل و نه رونق شدید.
کلام آخر
در این گزارش به به جنگ عرضه و تقاضا در بازار میلگرد پرداختیم. بازار میلگرد امروز دیگر صرفا محل معامله فولاد نیست؛ بلکه بازتابی از وضعیت کلی اقتصاد ایران است. نوسان نرخ ارز، کمبود انرژی و سیاست‌های غیرشفاف دولت، سه عامل اصلی هستند که مسیر این بازار را تعیین می‌کنند. در چنین فضایی، هر تغییر کوچک در تصمیمات اقتصادی می‌تواند در کمتر از چند روز به افزایش قیمت میلگرد منجر شود و حتی پروژه‌های عمرانی را دچار وقفه کند.
اگر دولت بتواند ثبات را به سه محور اصلی (ارز، انرژی و سیاست صنعتی) بازگرداند، احتمال دارد زمستان ۱۴۰۴ به فصل آرامش فولاد ایران تبدیل شود. در غیر این صورت، نبرد میان عرضه و تقاضا ادامه خواهد داشت و بازار میلگرد همچنان در حالت آماده‌باش باقی می‌ماند.
سوالات متداول
دلیل اصلی نوسانات اخیر قیمت میلگرد چیست؟
افزایش نرخ ارز، محدودیت عرضه به‌دلیل کمبود انرژی و رفتار هیجانی خریداران از مهم‌ترین دلایل نوسانات اخیر قیمت میلگرد هستند.
آیا عرضه میلگرد در بورس کالا کاهش یافته است؟
بله، برخی کارخانه‌ها برای بهره‌گیری از مزایای صادرات، عرضه داخلی را کاهش داده‌اند که همین موضوع باعث رقابت شدید در بورس کالا شده است.
پیش‌بینی قیمت میلگرد در زمستان ۱۴۰۴ چیست؟
اگر ثبات ارزی و تأمین انرژی برقرار شود، احتمال کاهش نوسان و تثبیت قیمت‌ها وجود دارد؛ اما در صورت تداوم ناترازی انرژی، رشد تدریجی قیمت‌ها محتمل است.
ناترازی انرژی چه تاثیری بر بازار فولاد دارد؟
قطعی برق و گاز باعث کاهش ظرفیت تولید، افزایش هزینه‌ها و در نتیجه بالا رفتن قیمت تمام‌شده میلگرد می‌شود.
بهترین زمان خرید میلگرد در ماه‌های آینده چه زمانی است؟
کارشناسان پیشنهاد می‌کنند خرید میلگرد به‌صورت مرحله‌ای و با رصد دقیق نرخ ارز و عرضه کارخانه‌ها انجام شود تا ریسک نوسانات کاهش یابد.