به گزارش کارآهن و بر اساس بررسی تازهترین آمار منتشر شده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، ارزش صادرات فولاد در ۷ ماهه سال ۱۴۰۴ با رشد قابل توجهی همراه بوده است. با وجود افزایش چشمگیر حجم و ارزش صادرات، سهم واحدهای تولیدی از این صادرات کاهش یافته و این مسئله، زنگ هشداری جدی برای ساختار صادراتی صنعت فولاد کشور محسوب میشود. رشد صادرات مواد اولیه در کنار افت صادرات محصولات نهایی، تصویری متناقض از عملکرد زنجیره فولاد ایران ترسیم کرده است.
برای اطلاع از قیمت روز آهن میتوانید به سایت کارآهن مراجعه کنید یا با کارشناسان مجموعه به شماره ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید.
زمان خواندن: ۵ دقیقه
رشد چشمگیر صادرات فولاد در ۷ ماهه ۱۴۰۴
بر اساس آمار رسمی، حجم صادرات آهن و فولاد کشور در ۷ ماهه امسال ۳۴ درصد افزایش یافته و مجموع صادرات کل زنجیره فولاد نیز رشد ۴۳ درصدی را ثبت کرده است. این ارقام در نگاه نخست نشاندهنده بهبود جایگاه صادراتی ایران در بازارهای جهانی است اما بررسی جزئیات، واقعیت متفاوتی را آشکار میکند.
افزایش ۲۷ درصدی ارزش صادرات زنجیره فولاد
در کنار رشد حجمی، ارزش صادرات محصولات زنجیره آهن و فولاد در هفتماهه سال ۱۴۰۴ با افزایش ۲۷ درصدی به بیش از ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسیده است. این رشد نشان میدهد صادرات فولاد ایران از نظر ارزآوری عملکرد قابل قبولی داشته و توانسته بخشی از فشارهای اقتصادی را جبران کند.
با این حال، بررسی ترکیب صادرات نشان میدهد این افزایش ارزش صادرات عمدتاً حاصل رشد صادرات مواد خام و نیمهخام بوده و نقش محصولات نهایی فولادی در آن محدودتر است. علاوه بر این، بهبود نسبی قیمتهای جهانی برخی اقلام فولادی نیز در افزایش ارزش صادرات اثرگذار بوده است؛ موضوعی که در صورت تغییر روند قیمتهای جهانی، میتواند پایداری این رشد را با ابهام مواجه کند.
کاهش سهم تولیدکنندگان از صادرات به ۴۰ درصد
صادرات فولاد در ۷ ماهه ۱۴۰۴ چقدر بود؟ نکته نگرانکننده در آمار صادرات فولاد، کاهش سهم واحدهای تولیدی از کل صادرات به حدود ۴۰ درصد است. این موضوع نشان میدهد ساختار صادراتی زنجیره فولاد به تدریج از محصولات نهایی فاصله گرفته و تمرکز بیشتری بر صادرات مواد اولیه و محصولات واسطهای پیدا کرده است؛ روندی که میتواند توازن زنجیره ارزش را بر هم بزند.
به بیان سادهتر، اگرچه حجم و ارزش صادرات زنجیره فولاد افزایش یافته اما بخش عمده منافع این رشد بهطور مستقیم نصیب فولادسازان نهایی نشده است. تداوم این وضعیت میتواند انگیزه تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر را کاهش داده و در بلندمدت، قدرت رقابتی صنعت فولاد کشور را در بازارهای جهانی تضعیف کند.
جهش صادرات مواد اولیه؛ نگرانی فولادسازان
روند صعودی صادرات در حلقههای بالادستی زنجیره فولاد همچنان ادامه دارد. در این میان، صادرات کنسانتره سنگآهن با رشد قابل توجه ۸۲ درصدی نسبت به ۷ ماهه سال گذشته، بیشترین افزایش را ثبت کرده است. این روند، نگرانی فولادسازان را از بابت کاهش دسترسی به مواد اولیه و تشدید خامفروشی افزایش داده و میتواند در بلندمدت به تضعیف تولید فولاد در داخل کشور منجر شود.
افت صادرات مقاطع طویل فولادی
در مقابل رشد صادرات مواد اولیه، صادرات مقاطع طویل فولادی با کاهش محسوسی همراه بوده است. آمارها نشان میدهد صادرات این گروه از محصولات روندی نزولی داشته و مهمترین عامل آن، کاهش ۱۸ درصدی صادرات میلگرد بود. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که میلگرد در سال گذشته بیش از ۸۵ درصد تناژ صادراتی مقاطع طویل فولادی را به خود اختصاص داده است. افت صادرات میلگرد میتواند نشانهای از کاهش قدرت رقابتی ایران در بازارهای منطقهای باشد.
جهش ارزش صادرات ورقهای فولادی
در میان محصولات نهایی، انواع ورقهای فولادی عملکرد متفاوتی داشتهاند. ارزش صادرات این محصولات در ۷ ماهه امسال تقریبا سه برابر شده و به بیش از ۴۰۸ میلیون دلار رسیده است. افزایش ارزش صادرات ورق فولادی نشان میدهد تمرکز بر محصولات با ارزش افزوده بالاتر میتواند مسیر مناسبی برای بهبود درآمدهای صادراتی صنعت فولاد باشد؛ هرچند حجم صادرات این محصولات هنوز فاصله زیادی با ظرفیت تولید دارد.
در جدول زیر میتواند میزان صادرات فولاد در ۷ ماهه ۱۴۰۴ را مشاهده نمایید.
عدم توازن در زنجیره صادرات فولاد
مجموع این آمارها نشان میدهد که زنجیره فولاد ایران با عدم توازن جدی در ترکیب صادرات مواجه است. رشد صادرات مواد اولیه در کنار کاهش صادرات محصولات نهایی، معنایی جز از دست رفتن فرصتهای ایجاد ارزش افزوده، اشتغال پایدار و سودآوری بیشتر برای تولیدکنندگان داخلی ندارد.
کلام آخر
در این گزارش به میزان صادرات فولاد در ۷ ماهه ۱۴۰۴ پرداختیم/ اگرچه رشد ۲۷ درصدی ارزش صادرات زنجیره فولاد در ۷ ماهه ۱۴۰۴ نشانهای مثبت در ظاهر به شمار میرود اما کاهش سهم تولیدکنندگان از صادرات و افزایش خامفروشی، چالشی اساسی برای آینده صنعت فولاد ایران محسوب میشود. تداوم این روند میتواند جایگاه فولادسازان داخلی را تضعیف کرده و وابستگی صادرات کشور به مواد اولیه را افزایش دهد. اصلاح سیاستهای صادراتی، حمایت از تولید محصولات نهایی و ایجاد مشوق برای صادرات فولاد با ارزش افزوده بالاتر، بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر میرسد.
سوالات متداول
ارزش صادرات زنجیره فولاد در ۷ ماهه ۱۴۰۴ چقدر بوده است؟
ارزش صادرات زنجیره آهن و فولاد کشور در این مدت به بیش از ۴.۶ میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال گذشته ۲۷ درصد رشد داشته است.
چرا با وجود رشد صادرات، تولیدکنندگان منتفع نشدهاند؟
زیرا سهم واحدهای تولیدی از صادرات به حدود ۴۰ درصد کاهش یافته و بخش عمده رشد صادرات مربوط به مواد اولیه و محصولات نیمهخام بوده است.
کدام بخش زنجیره فولاد بیشترین رشد صادرات را داشته است؟
کنسانتره سنگآهن با رشد ۸۲ درصدی بیشترین افزایش حجم صادرات را در میان محصولات زنجیره فولاد ثبت کرده است.
دلیل کاهش صادرات میلگرد چیست؟
کاهش تقاضای خارجی، رقابت قیمتی شدید در بازارهای منطقهای و محدودیتهای تجاری از مهمترین دلایل افت ۱۸ درصدی صادرات میلگرد هستند.
افزایش صادرات ورق فولادی چه اهمیتی دارد؟
رشد ارزش صادرات ورق فولادی نشان میدهد تمرکز بر محصولات با ارزش افزوده بالاتر میتواند درآمد ارزی بیشتری برای صنعت فولاد کشور ایجاد کند.