صنعت فولاد جهانی در مواجهه با جنگی از تنش‌های ژئوپلیتیکی، سیاست‌های حمایتی، تحریم‌ها و رقابت برای تامین مواد اولیه قرار گرفته است. در کنار ظرفیت مازاد فولادسازی در کشورهایی مانند چین، منطقه MENA و ASEAN، قیمت‌های بازار نزول یافته و سودآوری کاهش یافته است. این موضوع، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های کربن‌زدایی را نیز با کندی مواجه کرده است. برای اطلاع از قیمت روز آهن می‌توانید به سایت کارآهن مراجعه کنید یا با کارشناسان مجموعه به شماره ۶۷۱۴۵-۰۲۱ تماس بگیرید.
زمان خواندن:
چه چیزی آینده صنعت فولاد را تغییر می‌دهد؟
آینده صنعت فولاد تحت تاثیر ترکیبی از عوامل اقتصادی، سیاسی، زیست‌محیطی و تکنولوژیکی در حال دگرگونی است. یکی از مهم‌ترین این عوامل، ظرفیت مازاد تولید در کشورهایی مانند چین، هند و برخی کشورهای منطقه منا (MENA) است که باعث اشباع بازار، کاهش قیمت‌ها و فشار بر سودآوری بنگاه‌ها شده است. در کنار این موضوع، تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی، تحریم‌های تجاری و سیاست‌های حمایت‌گرایانه در اتحادیه اروپا و آمریکا، زنجیره تامین فولاد را به سمت بازآرایی سوق داده‌اند و صادرات را پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: آیا تعرفه‌های پیشنهادی ترامپ می‌تواند صنعت فولاد را احیا کند؟
از سوی دیگر، گذار به سمت فولاد سبز و سیاست‌های سخت‌گیرانه اقلیمی مانند CBAM اروپا، شکل جدیدی از رقابت جهانی را ایجاد کرده‌اند. کشورهایی که دسترسی بیشتری به انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری‌های کم‌کربن و سنگ‌آهن با عیار بالا دارند، در این رقابت دست بالا را خواهند داشت. همچنین رقابت شدید برای منابع اولیه مانند سنگ‌آهن، زغال سنگ کک‌شو و هیدروژن سبز، آینده صنعت فولاد را از یک بازار صرفاً تولید محور، به یک میدان نبرد ژئوپلیتیکی و زیست محیطی تبدیل می‌کند.
دیگر عوامل عبارتند از:
- ظرفیت مازاد بزرگ (۱۶۵ میلیون تن تا پایان سال ۲۰۲۵)
- تحریم‌های تجاری علیه صادرات چین
- اقدامات حمایتی آمریکا و اتحادیه اروپا
- چرخش مسیر صادرات فولاد چین به سمت آسیای جنوبی، هند و خاورمیانه
- رقابت جهانی بر سر منابع مواد اولیه
فولاد سبز و CBAM: سلاحی در مسیر متحول قانونگذاری
فولاد سبز و مکانیزم CBAM (مکانیزم تعدیل مرزی کربن) به یکی از کلیدی‌ترین ابزارهای سیاست‌گذاری در آینده صنعت فولاد تبدیل شده‌اند. کشورهای اروپایی با هدف کاهش انتشار کربن و تحقق اهداف اقلیمی، در حال اجرای سیاست‌هایی هستند که محصولات فولادی با ردپای کربن بالا را از بازار حذف یا محدود کنند. CBAM اتحادیه اروپا که قرار است تا سال ۲۰۲۶ به طور کامل اجرایی شود، واردات فولاد از کشورهایی که استانداردهای زیست‌محیطی پایین‌تری دارند را هدف قرار می‌دهد و مزیت رقابتی را به تولیدکنندگانی می‌دهد که به‌سوی روش‌های تولید فولاد سبز حرکت کرده‌اند.
اجرای CBAM نه تنها جریان‌های تجاری فولاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد بلکه تولیدکنندگان را ناگزیر می‌کند در فناوری‌های پاک مانند هیدروژن سبز، الکترود کربن‌پایین و انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کنند. این روند می‌تواند فاصله میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را در بازارهای صادراتی افزایش دهد. در واقع، فولاد سبز از یک گزینه زیست‌محیطی، به یک ابزار استراتژیک اقتصادی و تجاری برای کشورهای پیشرو در قانونگذاری تبدیل شده است؛ ابزاری که شکل جدیدی از رقابت صنعتی را رقم خواهد زد.
بیشتر بخوانید: تحلیل معاملات فولاد ۱۶ تیر ۱۴۰۴ بورس کالا
روند گذر به سمت فولاد سبز تسریع شده و مکانیسم CBAM اتحادیه اروپا به گزینه‌ای تعیین‌کننده تبدیل شده است. این مکانیسم قرار است تا سال ۲۰۲۶ به صورت کامل اجرا شود و مزیت‌های مشخصی برای فولادسازان منطقه MENA و ترکیه ایجاد کند.
جدول عوامل مهم فشار بر بازار فولاد
در شرایط فعلی، بازار جهانی فولاد تحت تاثیر مجموعه‌ای از عوامل فشاری قرار گرفته است که مسیر تولید، صادرات و قیمت‌گذاری را به‌شدت متحول کرده‌اند. در صدر این عوامل، ظرفیت مازاد تولید فولاد قرار دارد که با ایجاد رقابت فشرده میان تولیدکنندگان، موجب کاهش قیمت‌ها و سودآوری شده است. از سوی دیگر، تحریم‌های گسترده تجاری، به ویژه علیه چین، مسیرهای صادراتی را با چالش‌های متعددی مواجه کرده و باعث جابه‌جایی جریان تجارت فولاد به مناطق جدیدی مانند جنوب شرق آسیا و خاورمیانه شده است.
علاوه بر این، سیاست‌های حمایت‌گرایانه نظیر تعرفه‌های وارداتی در ایالات متحده و اتحادیه اروپا، فشار مضاعفی بر بازار وارد کرده‌اند. در همین راستا، اجرایی شدن مکانیزم‌هایی مانند CBAM اروپا تا سال ۲۰۲۶ میلادی، جریان واردات را بر اساس میزان کربن محصولات تغییر داده و تولیدکنندگانی که فاقد فناوری‌های سبز هستند را در تنگنا قرار می‌دهد. همچنین رقابت فزاینده میان کشورها برای دسترسی به منابع اولیه مانند سنگ آهن و زغال سنگ، به افزایش هزینه تولید و کاهش حاشیه سود منجر شده است. این فشارها به طور هم‌زمان بازار فولاد را بی‌ثبات و رقابت‌پذیری را دشوارتر کرده‌اند.
| جدول عوامل مهم فشار بر بازار فولاد | |
| عامل | اثرات |
| ظرفیت مازاد | کاهش قیمت و سودآوری |
| تحریم‌ها | محدودیت بر صادرات و تغییر مسیرها |
| حمایت‌گرایی | رشد سیاست‌های محافظتی |
| CBAM | تغییر جریان واردات فولاد |
| رقابت مواد اولیه | افزایش هزینه های تولید |
کلام آخر
آینده صنعت فولاد نه‌تنها به زنجیره تامین و صادرات بستگی دارد، بلکه نیازمند تطابق سریع با تغییرات ژئوپلیتیکی، سیاسی و زیست محیطی است. توان مقاومت و سناریوهای تهیه‌شده توسط سیاست‌گذاران و تولیدکنندگان، نقش مهمی در تعریف نوین بازار فولاد خواهند داشت. در این گزارش به چالش‌های صنعت فولاد در سال‌های پیش رو پرداختیم.
سوالات متداول
تحریم‌ها چه تاثیری بر صنعت فولاد جهانی دارند؟
تحریم‌ها با ایجاد محدودیت در صادرات و واردات، جریان تجارت فولاد را مختل کرده و هزینه‌های زنجیره تامین را افزایش می‌دهند. این موضوع به ویژه برای کشورهایی که به واردات مواد اولیه یا صادرات وابسته‌اند، فشار مضاعفی ایجاد می‌کند.
رقابت بر سر منابع اولیه فولاد به چه معناست؟
با محدود شدن دسترسی به منابعی مانند سنگ‌آهن، زغال سنگ کک‌شو و انرژی‌های تجدیدپذیر، کشورها برای تامین پایدار این مواد با یکدیگر رقابت می‌کنند. این رقابت باعث افزایش قیمت مواد اولیه و کاهش حاشیه سود تولیدکنندگان می‌شود.
کدام کشورها در بازار جهانی فولاد نقش کلیدی دارند؟
چین، هند، ترکیه، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ایالات متحده و برخی کشورهای منطقه منا (MENA) بازیگران اصلی صنعت فولاد جهان هستند که بر اساس دسترسی به منابع و سیاست‌های تجاری، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کنند.
چرا ظرفیت مازاد تولید فولاد یک مشکل جهانی است؟
ظرفیت مازاد باعث کاهش قیمت‌ها، تضعیف رقابت‌پذیری و کاهش سودآوری شرکت‌ها می‌شود. این مسئله، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین مانند فولاد سبز را نیز دشوار می‌کند.
نقش سیاست‌های محیط زیستی در آینده صنعت فولاد چیست؟
مکانیزم‌هایی مانند CBAM اتحادیه اروپا، صنعت فولاد را به سمت تولید کم‌کربن سوق می‌دهند. کشورهایی که نتوانند با این استانداردها همگام شوند، در بازارهای صادراتی با محدودیت مواجه خواهند شد.
آینده صنعت فولاد در شرایط ژئوپلیتیکی متلاطم چگونه خواهد بود؟
آینده صنعت فولاد به شدت وابسته به ثبات سیاسی، دسترسی به منابع اولیه، پیشرفت در تکنولوژی‌های سبز و انعطاف‌پذیری در برابر سیاست‌های تجاری جهانی خواهد بود.