با یک جستجوی ساده می‌توان به تفاوت فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه زبان ساده دست پیدا کرد. گالوانیزه یک روش مخصوص برای افزایش مقاومت محصولاتی مانند لوله، ورق و میلگرد در برابر رطوبت، آب و خوردگی محیط است که معمولا از طریق روکش روی تامین می‌شود. روکش روی در طول فرآیند گالوانیزاسیون بر روی سطح محصول می‌نشیند تا مقاومت آن را در برابر خوردگی بیشتر کند. این در حالی است فولاد دارای مقاومت به خوردگی بسیار کمتری است؛ در ضمن امکان زنگ زدگی فولاد بدون پوشش نیز وجود دارد. در این مقاله به بررسی تفاوت فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه می‌پردازیم. برای خواندن ادامه مطلب، مجله کارآهن را دنبال کنید.
معرفی گالوانیزه
تفاوت فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه چیست؟ برای رسیدن به جواب این سوال، بهتر است به سراغ معرفی گالوانیزه برویم. گالوانیزه به ورق‌های فولادی گفته می‌شود که دارای روکش روی هستند. روکش روی باعث می‌شود که ورق‌های گالوانیزه در برابر خوردگی، رطوبت، آب و مواد شیمیایی مقاومت بالایی پیدا کنند. بنابراین به زبان ساده با اعمال پوشش روی به روش‌های مختلف فولاد گالوانیزه بدست می‌آید.
ورق‌های گالوانیزه تفاوت زیادی با سایر ورق‌های فولادی دارند؛ زیرا آنها به دلیل روکش ضد خوردگی آلیاژ روی، می‌توانند برای محصولات صنایع پایین دست زنجیره فولاد مانند لوازم خانگی و خودروسازی مورد استفاده قرار گیرند.
علاوه بر این، ورق گالوانیزه دارای انواع مختلفی است که از نظر روش تولید و نوع فرمینگ طبقه‌بندی می‌شود. به طور مثال ورق گالوانیزه از نظر تولید شامل دسته ورق گالوانیزه گرم و سرد است.
ورق‌های گالوانیزه گرم از طریق نورد گرم تولید می‌شوند که معمولا ابتدا در دمای بالا حرارت می‌بینند و سپس به وسیله غلتک‌‌های خط نورد گرم، سطح مقطع آنها کاهش پیدا می‌کند. بیشترین مصرف ورق‌های گالوانیزه نورد گرم در سازه‌های ساختمانی مانند سقف سوله‌ها و کارخانهها است.
ورق گالوانیزه نورد سرد، مهم‌ترین محصول این دسته است که در واحد نورد سرد تولید می‌شود. در این فرآیند، علاوه بر اضافه شدن روکش روی، سطح مقطع آن نیز برای محصول مورد نظر کاهش پیدا می‌کند.
دسته دوم ورق‌های گالوانیزه بر اساس نوع فرمینگ تعیین می‌شود. نوع فرمینگ ورق گالوانیزه شامل ۸ دسته اصلی است که عبارتند از:
- ورق گالوانیزه شیروانی
- ورق گالوانیزه کرکره‌ای
- ورق گالوانیزه سقف عرشه فولادی
- ورق گالوانیزه مخصوص گاردریل
- ورق گالوانیزه رنگی
- ورق گالوانیزه بدنه کانکس
- ورق گالوانیزه شادولاین
- ورق گالوانیزه کانال‌های پیش ساخته
بیشتر بخوانید: ورق گالوانیزه چیست؟ مشخصات، کاربرد و مزایا
ویژگی‌های گالوانیزه
در ادامه بررسی تفاوت فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه می‌پردازیم. ورق‌های گالوانیزه مزایای متعددی دارند که عبارتند از:
- دوام بالا
- مقاوم در برابر خوردگی
- انعطاف‌پذیری بالا
- قابلیت شکل‌دهی بالا
- نیاز کم به تعمیر و نگهداری
- قیمت مقرون به صرفه
- از طرفی ورق‌های گالوانیزه معایبی نیز دارد که عبارتند از:
- امکان خوردگی در بلندمدت
- سختی فرآیند جوشکاری
- رنگ‌آمیزی محدود
- چالش‌های زیست محیطی به واسطه روکش روی
- هزینه اولیه بالا
معرفی آهن
تفاوت فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه چیست؟ برای بررسی بیشتر به سراغ آهن می‌رویم. آهن یک عنصر شیمیایی است که شامل نماد Fe و عدد اتمی ۲۶ می‌شود. این فلز متعلق به اولین سری انتقال و گروه ۸ جدول تناوبی است.
از نظر جرمی، رایج‌ترین عنصر روی زمین است که بیشتر هسته بیرونی و درونی زمین را تشکیل می‌دهد. عنصر آهن چهارمین عنصر رایج در پوسته زمین است که عمدتا توسط شهاب سنگ‌ها در حالت فلزی آن رسوب می‌کند.
استخراج فلز قابل استفاده از سنگ آهن نیاز به کوره‌هایی دارد که قادر به رسیدن به دمای ۱۵۰۰ درجه سانتیگراد (۲۷۳۰ درجه فارنهایت) هستند که حدود ۵۰۰ درجه سانتیگراد (۹۳۲ درجه فارنهایت) بیشتر از دمای مورد نیاز برای ذوب مس است. انسان‌ها در هزاره دوم قبل از میلاد در اوراسیا بر این فرآیند تسلط یافتند و استفاده از ابزار و سلاح‌های آهنی شروع به جابجایی آلیاژهای مس کرد که رویداد گذار از عصر برنز به عصر آهن در نظر گرفته می‌شود.
در دنیای مدرن، آلیاژهای آهن مانند فولاد ساده کربنی، فولاد ضد زنگ، چدن و فولادهای خاص به دلیل خواص مکانیکی و هزینه کم، رایج‌ترین آلیاژهای صنعتی هستند. بنابراین صنعت آهن و فولاد نقش مهمی در اقتصاد دنیا ایفا می‌کند.
علاوه بر این، سطح آهن خالص به صورت بکر و صاف و به رنگ خاکستری-نقره ای آینه مانند است. آهن به آسانی با اکسیژن و آب واکنش می‌دهد که باعث پدید آمدن اکسیدهای آهن هیدراته قهوهای تا سیاه می‌شود. این فرآیند معمولا به عنوان زنگ معرفی می‌گردد.
برخلاف اکسیدهای برخی فلزات دیگر که لایه‌های غیرفعال را تشکیل می‌دهند، زنگ حجم بیشتری نسبت به فلز اشغال می‌کند. بنابراین پوسته پوسته می‌شود و سطوح تازه بیشتری را در معرض خوردگی قرار می‌دهد. آهن در بسیاری از خواص سایر فلزات واسطه، از جمله عناصر گروه ۸ دیگر، روتنیوم و اسمیم، اشتراک دارد. این آلیاژ مهم ترکیباتی را در طیف وسیعی از حالت‌هایاکسیداسیون، ۴- تا ۷+ تشکیل می‌دهد.
آهن همچنین بسیاری از ترکیبات هماهنگ‌کننده را تشکیل می‌دهد که برخی از آنها مانند فروسن، فریوکسالات و آبی پروس کاربردهای صنعتی، پزشکی یا تحقیقاتی قابل توجهی دارند.
بدن یک انسان بالغ حاوی حدود ۴ گرم (۰.۰۰۵ درصد وزن بدن) آهن است که بیشتر در هموگلوبین و میوگلوبین قرار دارد. این دو پروتئین نقش اساسی در انتقال اکسیژن توسط خون و ذخیره اکسیژن در عضلات دارند. برای حفظ سطوح لازم، متابولیسم آهن انسان به حداقل آهن در رژیم غذایی نیاز دارد.
تفاوت فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه
مهم‌ترین تفاوت فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه در مقاومت آنها در برابر رطوبت، اکسیژن هوا و مواد شیمیایی است. آهن نسبت به گالوانیزه مقاومت کمتری دارد؛ زیرا گالوانیزه دارای روکش روی است و آهن چنین ویژگی ندارد. همچنین باید اشاره کنیم که اشتراک اصلی گالوانیزه با آهن، در مواد اولیه آن است.
مواد اولیه گالوانیزه آهن است. یعنی بر روی سطح ورق‌های فولادی در روش نورد سرد، یک روکش روی قرار داده می‌شود تا این محصول بتواند در برابر آب و رطوبت، مقاومت کافی داشته باشد.
بصورت کلی قیمت محصول فولادی با پوشش گالوانیزه به دلیل انجام فرایند بالاتر و با بررسی کلی تر (افزایش طول عمر، کاهش تعمیرات، خسارت های آتی و …) از لحاظ اقتصادی استفاده از فولاد گالوانیزه شده مقرون به صرفه تر است.
بیشتر بخوانید: آهن گالوانیزه یا آهن سفید چیست؟
| جدول تفاوت گالوانیزه و آهن | ||||
| نام محصول | ویژگی | وزن | قیمت | کاربرد |
| گالوانیزه | دارای روکش روی، ضد آب و رطوبت | بیشتر (بسیار ناچیز) | بیشتر ولی اقتصادی‌تر | صنایع پایین دست زنجیره فولاد مانند لوازم خانگی، خودرو و … |
| فولاد ساده کربنی بدون پوشش | بدون روکش روی و احتمال بالای زنگ زدگی | کمتر | کمتر ولی دارای هزینه‌هایی ناشی از خسارت بیشتر | صنایع سنگین |
کلام آخر
در این مقاله به بررسی تفاوت فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه پرداختیم. گالوانیزه یک محصول فرآوری شده از فولاد است که در سطح خود یک روکش روی دارد. روکش روی باعث شده است که این محصول در برابر آّب، رطوبت و خوردگی محیط مقاومت بالایی داشته باشد. در حالی که فولاد غیرآلیاژی اینگونه نیست و در برابر آب و هوا آسیب‌پذیر است و احتمال زنگ زدگی آهن وجود دارد.
سوالات متداول
تفاوت فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه در چیست؟
تفاوت اصلی فولاد بدون پوشش و فولاد گالوانیزه در روکش روی گالوانیزه است که آهن ندارد. پوشش روکش روی باعث مقاومت گالوانیزه در برابر رطوبت، آب و خوردگی محیط می‌شود.
گالوانیزه چه کاربردهایی دارد؟
معمولا در صنعت فولاد از محصولاتی که نیاز به مقاومت بالا در برابر آب و رطوبت داشته باشند، تحت عملیات گالوانیزاسیون قرار می‌گیرند. به طور مثال می‌توان به ورق، لوله و میلگرد گالوانیزه اشاره کرد.
قیمت گالوانیزه بیشتر است یا فولاد بدون پوشش؟
بصورت کلی استفاده از فولاد گالوانیزه شده مقرون به صرفه تر است.