سوله یک سازه صنعتی است که به عنوان یک راه حل اقتصادی و مقرون به صرفه برای اسکان و نگهداری ماشین‌آلات سنگین، محصولات کشاورزی، کارخانه‌های تولیدی و انبارهای مختلف تعریف می‌شود. چنین امکاناتی شامل ویژگی‌های فراوانی مانند کناره‌های باز، پانل‌های شیب‌دار و کف‌پوش‌های بتنی است تا اطمینان حاصل شود که محصولات نه تنها در برابر آب و هوا ایمن و محافظت می‌شوند، بلکه بر طول عمر آن می‌افزاید. انواع سوله‌ها از نظر متریال شامل سوله تیر ورقی، خرپایی و یو پی وی می‌شود. در این مقاله به موضوع سوله چیست و نحوه ساخت سوله می‌پردازیم. برای خواندن ادامه مطلب، مجله کارآهن را دنبال کنید.
سوله چیست؟
سوله یکی از سازه‌های فلزی پر کاربرد است که در صنایع ساختمانی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور مثال می‌توان به سازه‌های سالن‌های ورزشی، سوله‌های انبار گندم و کارگاه‌های تولیدی اشاره کرد. در این سازه‌ها که با نام سوله شناخته می‌شوند، علاوه بر ارتفاع زیاد سقف، فضای خالی به قدر کافی وجود دارد تا این محیط برای انبار یا قرار دادن دستگاه‌های تولید کاربرد داشته باشد.
سوله‌ها معمولا دارای سقف شیب‌دار هستند تا علاوه بر سهولت در خروج آب باران و برف، امکان خوبی برای تهویه و فضای مطبوع انبار یا کارگاه تولید به وجود آید. از طرفی، سوله یک سازه فلزی است که هیچ ستونی در مرکز خود ندارد. نبود ستون باعث می‌شود تا این محیط فضای کافی برای کار و انبار به کارفرما و صاحبان سوله‌ها بدهد.
- راهنمای خرید ورق سیاه و عوامل موثر بر آن
- ورق گالوانیزه ذوزنقه چیست؟ انواع و کاربردهای ورق ذوزنقه ای
سوله به انگلیسی
سوله در زبان انگلیسی تحت عنوان shed شناخته می‌شود. این نوع سازه‌ها به صورت مثلثی هستند، به همین خاطر به آن‌ها سازه‌های مثلثی می‌گویند.
انواع سوله
سوله‌ها در انواع تیر ورقی، یو بی ام و خرپایی ساخته می‌شوند. با این وجود هر کدام از انواع سوله‌ها مزای، معایب و مشخصات مختلفی دارند. بنابراین بیایید به بررسی انواع سوله‌ها بپردازیم.
انواع سوله بر اساس متریال
۱- سوله تیر ورقی
- برای ساخت سوله تیر ورقی از ورق سیاه و قطعات فولادی استفاده می‌شود.
- این نوع سوله‌ها دارای زاویه هشتی هستند که بدون پیچ و مهره و به روش جوشکاری اتصال پیدا می‌کنند.
- همچنین محبوب‌ترین نوع سوله در گذشته‌های دور است.
- از طرفی، پرکاربردترین نوع سوله در کشور، سوله تیر ورقی است.
- دهانه سوله تیر ورقی باید کمتر از ۴۵ متر باشد.
- ساخت سوله با دهانه کمتر از ۱۸ متر، صرفه اقتصادی دارد.
- دارای وزن زیادی هستند.
- هزینه ساخت این نوع سوله زیاد است.
۲- سوله یو بی ام
- ماده اولیه سوله UBM، ورق گالوانیزه است.
- ساخت سوله یو بی ام ارزان است.
- دهانه مجاز این نوع سوله ۳۰ متر است.
- در برابر آب و رطوبت مقاومت چندانی ندارد. بنابراین لازم است که از عایق پاششی برای این نوع سوله‌ها استفاده کرد.
- در برابر نیروهای جانبی و باد مقاومت بالایی ندارد.
۳- سوله خرپایی
- محبوب‌ترین و ایمن‌ترین نوع سوله در میان انواع سوله‌ها است.
- برای ساخت سوله خرپایی از ورق سیاه و قطعات فولادی استفاده می‌شود.
- در ساخت سوله خرپایی متریال کمتری نسبت به سایر سوله‌ها استفاده می‌شود.
- در این نوع سوله، تمام بارهای وارده به صورت یکسان تقسیم می‌شوند.
- هزینه مقرون به صرفه این نوع سوله، باعث رواج آن در میان کارخانه‌ها شده است.
- امکان نصب جرثقیل سقفی وجود دارد.
- امکان ساخت سقف سوله خرپایی به صورت قوسی و هشتی وجود دارد.
- دهانه سوله خرپایی به سفارش مشتری انجام می‌شود و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.
انواع سوله بر اساس شکل ظاهری
- سوله تک شیب
- سوله با ستون باربر مشترک
- سوله‌های یک دهانه
- سوله‌های مدرو
- سوله‌های مختلطسوله تک شیب با ستون وسط
- سوله با ستون‌ها وسط مشترک
- سوله قوسی
- سوله تک شیب متصل به ساختمان
- سوله‌های چند ضلعی
- سوله چند دهانه با ستون
- سوله‌های چند دهانه
- سوله تک شیب با ستون‌ها وسط
کاربرد سوله
سوله‌ها کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارند. از سالن‌های ورزشی گرفته تا سوله‌های انبار در گمرک، همگی با استفاده از سازه سوله درست می‌شوند.
دیگر کاربردهای سوله عبارتند از:
- انبارهای کشاورزی
- کارگاه‌های تولیدی در صنایع مختلف
- کارخانه‌های لوازم خانگی
- کارخانه‌های صنعت غذایی
- دامداری‌ها
- صنایع نفت و گاز
- سالن‌های ورزشی
- فرودگاه‌ها
- هایپر مارکت
- خودروسازی
- قطعه‌سازی
مزایای سوله
- از جمله مزایای سوله‌ها عبارتند از:
- امکان استفاده از فضای بیشتر برای تولید و انبار محصولات
- پرداخت هزینه کمتر با بیشترین میزان بهره‌وری از فضا
- مقاومت در برابر آب و رطوبت
- مقاومت در برابر نیروهای جانبی
- عمر طولانی
- سازگار با محیط زیست بدون اشغال فضای زیاد
- وزن کمتر در سوله‌های تیر ورقی
- امکان ساخت به صورت پیش ساخته و نصب آسان
- مقاوم در برابر نور و اشعه خورشید
- مقاوم در برابر نیروهای طبیعی مانند باد و زلزله
اعضاء سوله
سوله‌های داری اجزای و اعضاء مختلفی هستند که هر کدام وظیفه مختص به خود را دارند. از جمله اجزای سوله می‌توان به ستون، ستون وال پست، استرات، سایه‌بان یا سقف، نبشی سینه‌بند، بادبند، سگرا یا میله مهار، رفتر و پرلین و پیچ و مهره اشاره کرد.
نقش ستون وال پست در سوله‌ها
وظیفه ستون که مشخص است اما ستون وال پست نقش مهمی در سوله‌ها ایفا می‌کنند. ستون وال پست وظیفه مهار دیوارچینی را برعهده دارد. این عضو مهم در سوله، می‌توان ستون‌های جانبی دیوار را مهار کند. معمولا ستون وال پست در ابتدا و انتهای سوله قرار می‌گیرند. با این وجود، مهم‌ترین وظیفه ستون وال پست در سوله‌ها، مقاومت در برابر بادهای طبیعی است.
نقش نبشی سینه بند در سوله‌ها
اگرچه خیلی‌ها فکر می‌کنند که نبشی نقش چندان مهمی در سوله ندارد اما در واقع این گونه نیست. نبشی سینه بند وظیفه دارد تا نیروهای اضافی را خنثی کند. به طوری که پس از وارد شدن بارهای اضافی به سازه سوله، نبشی سینه بند آن‌ها به پرلینها انتقال می‌دهد. پرلین چیست؟ در ادامه به شما خواهیم گفت که پرلین چه نقشی در سوله‌ها ایفا می‌کنند.
نقش پرلین در سوله‌ها
پرلین وظیفه مهمی در سوله‌ها برعهده دارد. همیشه و گاهی در اغلب موارد، نیروهای جانبی یا بارهای اضافی می‌توانند مشکلات زیادی برای سوله ایجاد کنند. پرلین بار وارده را از نبشی سینه بند تحویل گرفته و خنثی می‌کند.
نقش سقف یا سایه‌بان در سوله‌ها
سقف سوله یا همان سایه‌بان، یک عضو مهم و کاربردی است که به صورت شیب دار در بالاترین نقطه سوله‌ها قرار می‌گیرد. سقف وظیفه ایجاد سایه و جلوگیری از ورود نور، گرما، سرما و انتقال آسان آب و برف به ناودانی‌ها را برعهده دارد.
نقش سگرا یا میله مهار در سوله‌ها
وقتی نیروهای جانبی به سقف وارد می‌شوند، این سگرا یا میله مهار است که وظیفه انتقال آن نیروی جانبی به وسط سوله را برعهده دارد.
نقش پیچ و مهره در سوله‌ها
پیچ و مهره‌ها مهم‌ترین عضو سوله‌ها هستند. این عضو مهم وظیفه دارد تا تمام اجزای سوله را به یکدیگر متصل کند. از صفحه ستون و اتصالات فلنچی به رفتر یا فریم گرفته تا اتصال سقف به دیوارهای باربر و اتصال تیرها به ستون‌ها، همگی متکی به پیچ و مهره هستند. بنابراین پیچ و مهره اتصال اجزا را انجام می‌دهند.
نقش مهاربند یا بادبند در سوله‌ها
اگر به دنبال انتقال نیروهای باد به فونداسیون در سوله‌ها هستید، باید از بادبندها یا مهاربند کمک بگیرید. مهاربند در دو نوع بدنه‌ای و سقفی تولید و به اجزای سقف و پی متصل می‌شوند.
نقش استرات در سوله‌ها
برای خنثی کردن بارهای طولی، باید از استرات استفاده کرد. استرات وظیفه اتصال قاب‌ها را برعهده دارد. بنابراین استارت نقش مهمی در برابر فشارهای طولی ایفا می‌کنند.
نحوه ساخت و نصب سوله
برای ساخت سوله ابتدا باید پی مناسبی درست کرد. پس از آن نیاز است که ستون‌ها را از طریق صفحه ستون، به ستون‌ها اتصال داد. ستون سوله معمولا از سازه فلزی یا بتنی است. برخی از سوله‌ها برای ساخت ستون از فولاد استنلس استیل استفاده می‌کنند. استفاده از فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل باعث می‌شود که در برابر خوردگی مقاوم باشد.
در زمینه ساخت سقف سوله نیز می‌توان از ورق سیاه یا گالوانیزه استفاده کرد. ورق سیاه سنگین‌تر از ورق گالوانیزه است. البته ورق گالوانیزه ضد آب و رطوبت است اما ورق سیاه احتمال زنگ زدگی در آن وجود دارد. در ضمن برای ساخت سقف و بدنه سوله از ساندویچ پنل استفاده می‌کنند.
کلام آخر
سوله‌ها یکی از سازه‌های پر کاربرد در صنایع ساختمانی، غذایی، کشاورزی، نفت و گاز و … است که به راحتی نصب می‌شود. انواع سوله‌ها بر اساس متریال شامل سوله خرپایی، تیر ورقی و یو بی ام است که نوع خرپایی مقاومت بالایی نسبت به دو نوع دیگر دارد. سوله‌ها بهترین سازه برای کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولید است که به صورت پیش ساخته نیز درست می‌شود.